خطبه های جمعه

فضایل امانت داری:

رعایت امانت و امانت داری بر علاوۀ اینکه یک وجیبه و امر الهی است همچنان فضایل و فواید زیادی نیز دارد که برخی از فضایل آن را در اینجا میتوان بر شمرد:

۱- امانت‌داری سبب نزول برکات الهی می‌گردد:

رعایت امانت و امانتداری سبب نزول رحمت و برکت الهی می‌گردد، چنانچه از انسسروایت شده که گفته است: «إِذَا كَانَتْ فِي الْبَيْتِ خِيَانَةٌ ذَهَبَتْ مِنْهُ الْبركَة» [۱۵۶].«زمانیکه در امور و کارهای مربوط به خانه خیانت صورت گیرد، خیر و برکت از آن خانه دور می‌شود».

۲- رعایت امانت و امانتداری سبب نیل به اجر دنیا و آخرت می‌گردد:

انجام وظایف و تادیۀ حقوق بر اساس اخلاص و صداقت که از وظایف هر انسان مخصوصا هر شخص مسئوول به شمار می‌رود، سبب نایل‌شدن به اجر دنیا و آخرت می‌گردد، چنانچه در صحیح بخاری و مسلم روایت شده که پیامبر ج فرمودند: «إِذَا أَنْفَقَ الرَّجُلُ عَلَى أَهْلِهِ يَحْتَسِبُهَا فَهُوَ لَهُ صَدَقَةٌ» یعنی زمانی‌که مردی به فامیل و اعضای خانواده‌اش در حالی انفاق و خرچ نماید که در انفاقش نیت کسب اجر و ثواب را نماید، پس آن انفاق در حق وی صدقه به شمار می‌رود.

و در یک حدیث دیگر آمده است که پیامبر ج به سعد بن ابی وقاص فرمودند: «...وَلَسْتَ تُنْفِقُ نَفَقَةً تَبْتَغِي بِهَا وَجْهَ اللَّهِ إِلَّا أُجِرْتَ بِهَا، حَتَّى اللُّقْمَةَ تَجْعَلُهَا فِي فِي امْرَأَتِكَ...» [۱۵۷]. «تو انفاق نمی‌کنی هیچگونه انفاقی را که رضای الله را در آن بجویی مگر اینکه بسبب آن انفاق ماجور می‌گردی، تا جایی‌که آن لقمه نانی را که در دهان همسرت می‌نهی بسبب آن نیز مستحق اجر و پاداش الهی می‌شوی».

پس از این حدیث به وضاحت معلوم می‌گردد که هر مامور و کارمند بلکه هر مسلمان زمانیکه وظایفش را صادقانه و با اخلاص انجام دهد، در دنیا ذمه‌اش بری و پاک و در آخرت مستحق اجر و پاداش الهی می‌گردد.

۳- رعایت امانت و امانتداری سبب هدایت انسان می‌گردد:

فضیلت دیگر رعایت امانت و امانتداری این که خداوند در نتیجۀ آن بنده‌اش را به راه نیک و درست هدایت می‌کند، چنانچه در روایات در سیرت عبد الله بن مسعود آمده است که می‌گوید: «كُنْتُ أَرْعَى غَنَمًا لِعُقْبَةَ بْنِ أَبِي مُعَيْطٍ، فَمَرَّ بِي رَسُولُ اللهِ ج وَأَبُو بَكْرٍ، فَقَالَ: "يَا غُلَامُ، هَلْ مِنْ لَبَنٍ؟ "قَالَ: قُلْتُ: نَعَمْ، وَلَكِنِّي مُؤْتَمَنٌ، قَالَ: "فَهَلْ مِنْ شَاةٍ لَمْ يَنْزُ عَلَيْهَا الْفَحْلُ؟ "فَأَتَيْتُهُ بِشَاةٍ، فَمَسَحَ ضَرْعَهَا، فَنَزَلَ لَبَنٌ، فَحَلَبَهُ فِي إِنَاءٍ، فَشَرِبَ، وَسَقَى أَبَا بَكْرٍ، ثُمَّ قَالَ لِلضَّرْعِ: "اقْلِصْ" فَقَلَصَ، قَالَ: ثُمَّ أَتَيْتُهُ بَعْدَ هَذَا، فَقُلْتُ: يَا رَسُولَ اللهِ، عَلِّمْنِي مِنْ هَذَا الْقَوْلِ، قَالَ: فَمَسَحَ رَأْسِي، وَقَالَ: "يَرْحَمُكَ اللهُ، فَإِنَّكَ غُلَيِّمٌ مُعَلَّمٌ» [۱۵۸]. «من مصروف چرانیدن گوسفندان عقبه بن ابی معیط بودم که پیامبر ج همراه با ابوبکر نزدم عبور نمودند، پیامبر ج برایم گفت: ای پسر جان! آیا شیر داری؟ من در جواب گفتم: بلی دارم اما نزدم امانت است. سپس فرمودند: آیا گوسفندی نزدت است که قوچ نرفته باشد؟ من گوسفندی را که قوچ نرفته بود نزد ایشان حاضر نمودم، پیامبر ج زمانیکه به پستان آن دست کشیدند پستان مملو از شیر شد که هم خود شان نوشیدند و هم به ابوبکر دادند، سپس پستان را مخاطب نموده فرمودند: شیرت را جمع کن، چنانچه پستان دو باره جمع شد، چنانچه در نتیجۀ مشاهده نمودن این صحنه فردای آن روز نزد رسول الله ج حاضر شده گفتم: لطفا آن سخن را برایم تعلیم دهید؟ پیامبر ج بر سرم دست کشیده فرمودند: خدا برتو ای جوان هشیار رحم کند».

۴- امانت و امانتداری یکی از وسایل مشروع برای اجابت دعا و دور شدن مصیبت می‌باشد.

فضیلت دیگر رعایت امانت و امانتداری این است که بوسیلۀ آن خداوند متعال دعا را اجابت نموده ومصیبت را دور می‌کند، طوری‌که در داستان اصحاب غار این حقیقت واضح می‌گردد.

با توجه به اهمیت امانتداری و فضایل آن تمام افراد امت مخصوصا کسانیکه عهده و مسئوولیت‌های بزرگ‌تر را بدوش دارند، و همچنان رؤسای دوایر، بزرگان فامیل وغیره باید امانت را در زندگی فردی و اجتماعی خویش کما حقه مراعات نمایند تا دیگران و افراد پایین نیز از ایشان تقلید و پیروی نموده این اصل را مراعات نمایند، زیرا افراد خورد تر و پایین مرتبه در امانت و خیانت جدیت و یا سستی همیشه از بزرگان پیروی می‌نمایند.

***[۱۵۶] المنتقى من کتاب مکارم الأخلاق ومعالیها - (۱/۴۹)، (۷۶). [۱۵۷] صحیح البخاری (۴۴۰۹) وصحیح مسلم (۱۶۲۸). [۱۵۸] مسند احمد ۶/۸۲. (۳۵۹۸). با سند حسن.