الف- زیان‌های بهداشتی مواد مخدر:
تریاک (افیون):
مادۀ مرکبى است که از تیغ‌زدن گرز نارس گیاه خشخاش به دست مى‌آید، و مصرف آن به صورت دود کردن و یا خوردن می‌باشد.
اثرات سوء آن: اختلال در دستگاه مرکزی اعصاب و ناتوانی آن، ایجاد کند ذهنی، کودنی، سرگیجه، تنگی نفس، برونشیت و آمادگی ابتلا به بیماری سل که گاه منجر به مرگ می‌شود. و همچنین باعث بیماری‌های قلبی، کندی تپش قلب و خفگی قلب شده و اثرات سوء بسیاری نیز بر دستگاه گوارش دارد از جمله از کار افتادن کبد که یکی از اعضای مهم این دستگاه است.
علاوه بر زیان‌های جسمی، آثار روحی وخیمی نیز دارد و هرچه مدت اعتیاد بیشتر شود عواطف و احساسات کمتر می‌شود و هوش و حافظه و صفت‌های پسندیده از انسان گرفته می‌شود.
این مادۀ خطرناک و فریبنده اثرات به ظاهر جذابی نیز دارد که باعث روی آوردن برخی به این ماده سمی می‌شود. از جمله اینکه پس از مصرف روح انسان در یک حالت نشاط و کیف لطیفی فرو می‌رود. احساس می‌کند ایده‌هایش روشن و تصوراتش تحریک شده و از همه مهم تر اینکه شخص از تأثیرات خارجی یا محیطی فاصله می‌گیرد و گرایش شدیدی به آرامش پیدا می‌کند. زیرا اعصابش آرام و اراده سست شده و در خیال فرو می‌رود و خود را دارای روشن‌بینی زیاد، قدرت فهم بالا و قضاوت هوشیارانه می‌بیند.
اما این تأثیر‌ها زود گذر و مؤقت است و به موازات ظهور این حالات، به تدریج وابستگی و در واقع بندگی و بردگی آغاز می‌شود و حالت ضعف و ضایعات فیزیکی و روانی و اجتماعی افزایش می‌یابد و باعث زوال شخص می‌شود.
حشیش، بنگ، ماری جوانا، چرس:
ماده‌ای قهوه‌ای رنگ که از گل و ساقۀ گیاهی به نام شاهدانه هندی به دست می‌آید. دانه‌های فندقی شکل دارد که از برگ آن ماده سمی حشیش گرفته می‌شود.
به صورت مخلوط با آب و یا مثل توتون در سرقلیان یا چپق یا پیپ و یا داخل سیگار و یا جویدن و یا در دهان گذاشتن استفاده می‌شود.
زیان‌های بسیاری بر مغز و اعصاب، دستگاه گوارش، جهاز هاضمه، قلب و دستگاه گردش خون و همچنین مجاری تنفس و حواس دارد. آثار سوء دیگری نیز بر روح و روان و تولید نسل و قوای جنسی دارد که حتی ذکر مختصر آن‌ها بسیار به طول می‌انجامد [۳۴۴].
شیخ الإسلام ابن تیمیه: به برخى از ضرر‌هاى این مواد اشاره نموده مى‌فرمایند:
چرس شخص معتاد را نشه نموده وى را مست و بى‌هوش مى‌نماید، نامردى، زن صفتى و دیوثى را در نفس معتاد جا مى‌دهد حتى بالاى مزاج تأثیر نموده انسان بزرگ و قوى را چون اسفنج ضعیف و ناتوان گردانیده در مقابل پرخور گردیده، و باعث دیوانگى انسان می‌شود، چنان‌که سرنوشت اکثر افراد معتاد به این مواد به دیوانگى پیوسته است [۳۴۵].
تنباکو، نسوار و سیگار (سگرت):
تنباکو یا توتون، گیاهی با برگ‌های پهن است که در اصل به آمریکای شمالی و جنوبی رشد می‌کرد و امروزه در سراسر جهان کشت می‌شود. به برگ‌های خشک و بریده شده این گیاه هم تنباکو می‌گویند. مصرف اصلی این گیاه تدخین دود حاصل از سوزاندن برگ‌های خشک آن است که دارای نیکوتین است. این کار با پیچیدن آن در کاغذ یا پیچیدن برگ‌های برش نخورده آن به صورت سیگار یا سیگار برگ و یا ریختن آن‌ها در سر قلیان و تدخین «کشیدن» آن‌ها انجام می‌شود [۳۴۶].
زیان‌های سگرت:
پژوهش‌های بسیاری در دنیا انجام شده که بر مضر بودن مصرف سیگار دلالت می‌کنند... و پژوهش‌های زیادی نیز سیگار را از عوامل اصلی سرطان می‌دانند. به عنوان مثال در مطالعات گسترده مشخص شده که علت اصلی سرطان ریه سیگارت است.
یکی دیگر از زیان‌های سیگار سفت شدن رگ‌ها هست که باعث گرفتگی می‌شود. این گرفتگی ممکن است منجر به سکتۀ قلبی شود [۳۴۷].
یکى از سیاستهاى قدرتمندان گستاخ و بىپروا، آلوده کردن جوانان به دخانیات و سیگار است و مىبینیم که امروز قسمت عمده توتون سیگار جهان در آمریکا تولید مى‌شود.
توتون سیگار در ایالت ویرجینیا و کارولینا مىروید و پس از عبور از لولههاى مخصوص و دیدن حرارت، خشک، و به صورت سیگار در مى‌آید و به سراسر جهان صادر مى‌شود.
بىشک، استعمال سیگار براى بدن ضرر دارد و بسیار خطرناک است و انسانهاى بیمار، جامعهاى بزرگ را بیمار مى‌کنند و این آرزوى استعمار است.
ترکیبات زیانبارى‌که در توتون وجود دارد به شرح زیر است:
۱- اکرولین: مایع بىرنگ و سمى.
۲- مونواکسید کربن: گازى سمى‌که مانع انتقال اکسیژن از ششها به بافتهاى بدن مى‌شود.
۳- نیکوتین: از ترکیبات سمى است که در کشتن حشرات مورد استفاده قرارمى‌گیرد.
۴- آمونیاک: ترکیبات گازى ازت و هیدروژن که در کود‌هاى کیمیایى به کارمى‌رود.
۵- اسید فورمیک: تماس با آن سبب ایجاد تاول و خارش در سطح پوست مى‌شود.
۶- سیانید هیدروژن: مایعى سمى و کشنده است که به صورت گاز در اتاق گاز براى اعدام به کار مىرود.
۷- اکسیدهاى نیتروس: بافتهاى بدن را در قسمتهاى تنفسى غیر مقاوم مى‌کند.
۸- فرمالئید: به جدار‌هاى مخاطى لطمه وارد مى‌کند.
۹- فنول: ترکیبى اسیدى و سمى که در زغال سنگ یافت مى‌شود.
۱۰- استالئید: باعث سوزش چشم و بالا رفتن ضربان قلب مى‌شود و گلبولهاى سفید و قرمز را کاهش مى‌دهد.
۱۱- سولفید هیدروژن: گازى سمى و خطرناک.
۱۲- پایریدین: در مواد ضد عفونى کننده و دفع آفات نباتى به کار مىرود [۳۴۸].
زیان‌های نسوار:
ناس یا نسوار نام یک مادۀ گیاهی اعتیادآور سبز رنگ است و از برگ تنباکو گرفته می‌شود.
در دفعات اول عوارض آن عبارت است از احساس سرگیجه و سردرد و تهوع و سایر عوارض استفادۀ مدید از ناس شامل از دست‌دادن تعامل رفتاری و حرکتی، ایجاد حرکات غیر طبیعی در چشم‌ها، تغییرات محسوس در فشار خون، افزایش ضربان قلب، دندان قروچه، لرزش، اختلال در خواب، وابستگی روحی و روانی، بیماری‌های لثه و سرطان لثه، سرطان حنجره و روده بزرگ، نارسایی‌های کلیوی است [۳۴۹].
[۳۴۴] www.fa.wikipidia.org/wiki. [۳۴۵] مجموع فتاوى جلد ۳۴ ص۲۰۵. [۳۴۶] -www.fa.wikipidia.org/wiki [۳۴۷] www.fa.wikipidia.org/wiki [۳۴۸]www.bashgah.net [۳۴۹] www.fa.wikipidia.org/wiki