ج- آداب ذكر:
ذکر و یاد پروردگار متعال یکی از مهمترین عبادت زبانی است، بنا بر این رعایت آداب و شرایط زیر در آن ضروری میباشد:
۱، ۲- اخلاص و اتباع:
منظور از اخلاص، انجامدادن عبادات خالصانه برای کسب رضای پروردگار و هیچ چیزی جز رضای پروردگار متعال در نظر گرفته نشود.
و هدف از اتباع اینکه: باید ذکر و یاد الله همانند سایر عبادتها از لحاظ کم و کیف و الفاظ، تحدید زمان و مکان طبق سنت و شریعت محمدی انجام یابد، زیرا اخلاص و اتباع شرط اساسی پذیرش تمام اعمال است.
۳- با توجه به شرط دوم (اتباع)ذکر و یاد الله متعال با الفاظ مأثور (منقول) بوده باشد، مانند: سبحان الله، الحمدلله، الله اكبر، لاحول ولاقوة إلابالله، سبحان الله وبحمده سبحان الله عظيم و....
اختراع الفاظ از نزد خود در ذکر، و آن را موجب تقرب دانستن بدعت است.
۴، ۵- تضرع(فروتنی) و با صدای بخش:
از آداب ذکر اینست که باید با «تضرع» و «خفیه» (با صدای پخش) الله را یاد کرده شود.
پروردگار بزرگ پیامبر اسلام ج را مورد خطاب قرار داده برخی از آداب ذکر را برایش چنین میآموزد: ﴿وَٱذۡكُر رَّبَّكَ فِي نَفۡسِكَ تَضَرُّعٗا وَخِيفَةٗ وَدُونَ ٱلۡجَهۡرِ مِنَ ٱلۡقَوۡلِ بِٱلۡغُدُوِّ وَٱلۡأٓصَالِ وَلَا تَكُن مِّنَ ٱلۡغَٰفِلِينَ٢٠٥﴾[الأعراف: ۲۰۵].. «پروردگارت را در دل خود با فروتنی و هراس از او، و آهسته و آرام صبحگاهان و شامگاهان یاد کن و از زمرۀ غافلان مباش».
منظور از تضرع اینکه: باید با کمال خشوع، خضوع و تواضع فروتنانه روی به سوی خدا آورد، شخص ذاکر نباید تنها با زبان (با غفلت قلب) چیزی را بخواند، بلکه زبان او ترجمان تمام اعضای بدن، روح و قلب آن بوده باشد.
و در جملۀ (دون الجهرمن القول) اشاره است که باید ذکر(جز در مواردیکه به صدای بلند وارد شده) با صدای پخش انجام یابد، زیرا این کار از ریا دورتر، و به اخلاص و شیوۀ محمدی نزدیکتر، و با تمرکز فکر و حضور قلب سازگارتر میباشد.