خطبه های جمعه

برخی احکام و مسایل مربوط به نماز عیدین:

• باید نماز عید را در یک میدان نسبتا وسیع و کشاده‌ای که به قریه و شهر نزدیک باشد ادا کرده شود، زیرا عادت مبارکۀ پیامبر ج این بود که نماز‌های عید را در عید‌گاه مخصوصی‌که در دروازۀ ورودی مدینه موقعیت داشت ادا می‌نمودند، طوری‌که ابو سعید خدری در این مورد حدیثی را روایت نموده، فرموده است: «كَانَ رَسُولُ اللَّهِ ج يَخْرُجُ يَوْمَ الفِطْرِ وَالأَضْحَى إِلَى المُصَلَّى...» [۱۱۱]. «پیامبر ج روز عید سعید فطر و عید قربان بخاطر ادای نماز عید بطرف عید‌گاه بیرون می‌شدند».

و آنچه که این سنت را مؤکد‌تر می‌سازد این است که پیامبر ج بر خلاف آن البته بدون عذر نماز عید را در مسجد ادا نکردند.

نکتۀ دیگری که بر اهمیت این سنت می‌افزاید این است که بیرون‌شدن از قریه به شکل دسته جمعی اهمیت نماز عید را که یکی از شعایر ظاهری دین بحساب می‌رود برجسته‌تر ساخته، در ضمن سبب افزایش هیبت و شوکت مسلمانان نیز می‌گردد.

• وقت نماز عید، نیم ساعت بعد از طلوع آفتاب تا زوال آفتاب (پیش از داخل‌شدن وقت ظهر) تعیین گردیده است.

• اگر نماز عید بنا بر عدم رؤیت ماه شوال در روز اول به تأخیر افتاد پس مسلمانان می‌توانند در فردای آن روز نماز عید را ادا نمایند.

• بهتر است نماز عید قربان در اول وقت اداء شود تا برای ذبح قربانی‌که بعد از ادای نماز صورت می‌گیرد وقت بیشتر باقی بماند، اما نماز عید فطر را کمی دیر‌تر خوانده شود تا برای پرداخت صدقۀ فطر و صرف صبحانه که پیش از ادای نماز صورت می‌گیرد وقت کافی موجود باشد.

دلیل این عمل روایتی است که در مصنف عبد الرزاق آمده است که پیامبر ج در نامۀ که به عمرو بن حزم زمانیکه بطرف نجران بحیث والی میرفت چنین نوشته بودند: «أَنْ أَخِّرِ الْفِطْرَ، وَذَكِّرِ النَّاسَ، وَعَجِّلِ الْأَضْحَى» [۱۱۲]. «نماز عید فطر را با اندکی تأخیر و نماز عید قربان را با کمی تعجیل ادا کن».

• سنت است که مسلمانان در صبح روز عید فطر توسط خرما روزه را افطار نمایند و در چاشت عید قربان بعد از ادای نماز عید توسط گوشت قربانی افطار نمایند، زیرا بریدةساین عمل را از پیامبر ج حکایت نموده می‌گوید: «أَنَّ النَّبِيَّ ج كَانَ لَا يَخْرُجُ يَوْمَ الْفِطْرِ حَتَّى يَطْعَمَ، وَلَا يطعم يوم النحر حتى ينحر» [۱۱۳]. «پیامبر ج روز عید فطر بخاطر ادای نماز تا وقتیکه افطار نمی‌کرد از خانه بیرون نمی‌شد، و روز عید قربان تا وقتیکه قربانی‌اش را ذبح نمی‌کرد چیزی نمی‌خورد».

• پیش از نماز عید و بعد از آن نماز نفل خوانده نمی‌شود.

• اگر بعد از نماز عید شخصی بخانه‌اش برود و نفل بخواند مانعی ندارد.

[۱۱۱] صحیح البخاری، کتاب العیدین، باب الخروج إلی المصلی (ص: ۱۸۹ برقم: ۹۵۶). [۱۱۲] مصنف عبد الرزاق - (ج ۳ / ص ۲۸۶). [۱۱۳] صحیح ابن حبان - (ج ۷ / ص ۵۲).