خطبه های جمعه

ج- ضعف اخلاقی دال بر ضعف ایمان است:

ایمان عبارت از نیروی زنده و فعالى در باطن انسان است که او را از انحراف و سقوط در دامان رذایل و پستى‌ها نگه میدارد، و از نزدیک‌شدن به منکرات و ارتکاب معاصى باز داشته و بسوى خیر و کردار نیک سوق مى‌دهد، بنابر همین تأثیر فعال و نقش محورى ایمان در اعمال انسان است که الله متعال هر زمانى‌که مسلمانان را به عملى امر و یا از کردارى منع مى‌کند، آن را از مقتضیات ایمان قرار داده و همین نیروى محرک و مستقر در قلب مؤمن را مورد خطاب قرار داده مى‌فرماید: ﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ﴾«اى آنانی‌که ایمان آورده‌اید...» و بعد از آن مطلب مورد نظر را مطرح می‌نماید.

همچنان رسول الله ج مى‌فرماید: «إِنَّ الْحَيَاءَ وَالْإِيمَانَ قُرِنَا جَمِيعًا فَإِذَا رُفِعَ أَحَدُهُمَا رُفِعَ الْآخَرُ» [۱۶۱]. «حیا و ایمان باهم پیوسته و قرین‌اند، و چون یکى از آن دو برداشته شود و دور گردد، دیگرش نیز برداشته می‌شود».

و به همین منوال کسیکه به همسایگان خود اذیت مى‌رساند، و با ایشان برخورد ناشایسته می‌نماید، مورد وعید شدید قرار گرفته و سرمآیۀ ایمانش زیر سوال قرار میگیرد، چنانچه در حدیث شریف می‌خوانیم:

«وَاللَّهِ لاَ يُؤْمِنُ، وَاللَّهِ لاَ يُؤْمِنُ، وَاللَّهِ لاَ يُؤْمِنُ قِيلَ: وَمَنْ يَا رَسُولَ اللَّهِ؟ قَالَ: الَّذِي لاَ يَأْمَنُ جَارُهُ بَوَايِقَهُ» [۱۶۲]. «از ابو شریح روایت است که رسول الله ج فرمود: قسم به الله که ایمان نیاورده است، قسم به الله که ایمان نیاورده است، قسم به الله که ایمان نیاورده است! پرسیدند: چه کسى یا رسول الله ؟ فرمود: کسىکه همسایه‌اش از شر و بدى‌هاى او در امان نباشد».

و هکذا پیامبر ج زمانی‌که پیروانش را از بیهوده‌گویى و پر حرفى منع کرده فرمود:

«مَنْ كَانَ يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَاليَوْمِ الآخِرِ فَلْيَقُلْ خَيْرًا أَوْ لِيَصْمُتْ» [۱۶۳]. «کسىکه ایمان به الله و روز آخرت دارد، پس باید که سخن نیک بگوید و یا خاموش باشد».

بدین ترتیب مشاهده مى‌نماییم که پیامبر ج با استناد به مقتضیات ایمان و اعتماد بر صدق و کمال آن فضایل و ارزش‌هاى اخلاقى را در اعماق نفوس امت خود غرس نموده، و آن را پرورش مى‌دهد تا بالآخره ثمرۀ طیب و میوه پاکیزۀ خود را تحویل انسانیت بدهد.[۱۶۱] مسند احمد با سند صحیح (صحیح الجامع الصغیر). [۱۶۲] صحیح بخاری (۶۰۱۶). [۱۶۳] روایت بخاری (۶۱۳۵).