د- زیان‌های اقتصادی:
مواد مخدر - اعم از افیون، چرس، هیروین، سگرت و...- راه را براى تلف و بربادى مال هموار مى‌سازد، در حالی‌که قرآن مال را وسیلۀ قوام زندگى مردم تعبیر نموده، تلف، اسراف و تضییع آن را حرام قرار داده است:
خداوند متعال مى‌فرماید:
﴿وَلَا تُؤۡتُواْ ٱلسُّفَهَآءَ أَمۡوَٰلَكُمُ ٱلَّتِي جَعَلَ ٱللَّهُ لَكُمۡ قِيَٰمٗا﴾[النساء: ۵].
«و اموال خود را که خداوند آن را وسیله قوام زندگى شما گردانیده است به بى‌خردان مدهید».
پس شخصی‌که خود را به مواد مخدر مبتلا و معتاد مى‌نماید از نادان‌ترین و بى‌خردترین مردمان خواهد بود چون وى پول و مال خود را در راهى به مصرف مى‌رساند که ضرر و زیان آن بطور مستقیم به عقل و بدنش وارد مى‌شود و در این راه بطور مستمر تا وقت تهیدست و بینوا شدن مصرف مى‌نماید.
مصرف‌کردن مال در چنین راه اسراف و تضییع مال به حساب میرود که از دلایل ذیل حرمت آن دانسته می‌شود:
﴿كُلُواْ وَٱشۡرَبُواْ وَلَا تُسۡرِفُوٓاْۚ إِنَّهُۥ لَا يُحِبُّ ٱلۡمُسۡرِفِينَ﴾[الأعراف: ۳۱].
«اى فرزندان آدم جامۀ خود را در هر نمازى برگیرید و بخورید و بیاشامید و[لى] زیادهروى مکنید که او اسرافکاران را دوست نمىدارد».
﴿إِنَّ ٱلۡمُبَذِّرِينَ كَانُوٓاْ إِخۡوَٰنَ ٱلشَّيَٰطِينِۖ وَكَانَ ٱلشَّيۡطَٰنُ لِرَبِّهِۦ كَفُورٗا٢٧﴾[الإسراء: ۲۷].
«اسرافکاران برادر آن شیطان‌هایند و شیطان همواره نسبت به پروردگارش ناسپاس بوده است».
اسراف و تبذیر عبارت از به هدر‌دادن مال، و مصرفی‌که به تضییع و اتلاف بیانجامد.
• «عَنِ المُغِيرَةِ بْنِ شُعْبَةَ، قَالَ: قَالَ النَّبِيُّ ج: «إِنَّ اللَّهَ حَرَّمَ عَلَيْكُمْ: عُقُوقَ الأُمَّهَاتِ، وَوَأْدَ البَنَاتِ، وَمَنَعَ وَهَاتِ، وَكَرِهَ لَكُمْ قِيلَ وَقَالَ، وَكَثْرَةَ السُّؤَالِ، وَإِضَاعَةَ المَالِ» [۳۵۱]. «خداوند بر شما حرام کرده است آزار پدر و مادر و منع آنچه را که بر شما واجب است و طلب آنچه را که از شما نیست و به گور کردن دختران را و نمی‌پسندد برای شما قیل و قال (گفتگوی زیاد) و کثرت سؤال و ضایع‌کردن مال را».
اگر ما شخصى را ببینیم که همه روزه مقدارى از پول خود را مى‌سوزاند آیا نمى‌گوییم این شخص دیوانه است؟ و آیا وى را از این عمل دیوانه وارش باز نمی‌داریم؟ پس چطور به شخصى‌که عقل و بدن خود را با مال خود مى‌سوزاند؟! نمی‌توان وی را دیوانه نامید؟!.
شخص معتاد بخاطر بدست‌آوردن مواد مخدر خود را در خطر مرگ قرار داده همه سختى‌ها را متحمل مى‌شود، و در صورت ناچاری از دزدى، غارت، قتل و... دریغ نمی‌ورزد.
***
[۳۵۱] بخاری (۳/۸۴۸).