۳- دو شرط اساسی پذيرش عبادت:
در حقیقت این دو جملۀ شهادتین متضمن دو شرط اساسی صحت عبادت هست که هیچ عبادت و عمل بدون تحقق آن دو شرط پذیرفته نمی‌شود، و آن دو شرط عبارت‌اند از:
اخلاص: یعنی انجام دادن عبادت خالصانه برای دریافت رضای الله، و خالی از هرگونه شرک، ریاء وغیر خدا بودن.
دلیل این شرط نصوص ذیل است:
• ﴿وَلَوۡ أَشۡرَكُواْ لَحَبِطَ عَنۡهُم مَّا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ﴾[الأنعام: ۸۸].
«اگر این پیامبر آن شرک می‌ورزیدند، تمام اعمال‌شان بهدر می‌رفت و ضایع می‌شد».
• ﴿وَلَقَدۡ أُوحِيَ إِلَيۡكَ وَإِلَى ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِكَ لَئِنۡ أَشۡرَكۡتَ لَيَحۡبَطَنَّ عَمَلُكَ وَلَتَكُونَنَّ مِنَ ﴾[الزمر: ۶۵]
«برتو و تمام پیامبر آن یکا یک وحی شده است که اگر شرک ورزی تمام اعمالت باطل و بی پداش می‌گردد، و از زیان کاران خواهی بود».
• ﴿إِنَّآ أَنزَلۡنَآ إِلَيۡكَ ٱلۡكِتَٰبَ بِٱلۡحَقِّ فَٱعۡبُدِ ٱللَّهَ مُخۡلِصٗا لَّهُ ٱلدِّينَ٢﴾[الزمر: ۲].
«ما این کتاب را که در بر گیرندهء حق وحقیقت است به تو فرو فرستادیم، پس بروردگارت را خالصانه عبادت کن».
۲- اتباع:
این شرط از جملۀ دوم شهادتین «محمد رسول الله» استفاده می‌شود، و آن عبارت از اینکه: باید هر عمل و عبادت مطابق شریعت و سنت محمدی بوده، و بر وفق آن انجام داده شود، زیرا اسلام آیین الهی و قانون آسمانی است، بنابر آن این دین آسمانی- از لحاظ کیف و کم- از طرف الله توسط پیامبر آن الهام گرفته می‌شود، نه از طریق عقول بشر، چرا که هرچه ساخته و پرداختهء افکار انسان‌ها است نارسا، و آمیخته با خطا و اشتباه است، پروردگار مهربان می‌فرماید: ﴿وَمَآ ءَاتَىٰكُمُ ٱلرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَمَا نَهَىٰكُمۡ عَنۡهُ فَٱنتَهُواْۚ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَۖ إِنَّ ٱللَّهَ شَدِيدُ ٱلۡعِقَابِ﴾[الحشر: ۷]. «چیز‌هایی را که پیامبر ج برای شما (از احکام الهی) آورده است، اجرا کنید، و از چیزهایی‌که شما را از آن باز داشته است، دست بکشید، و از الله بترسید که عقوبت آن سخت است».
و دلیل دیگر این شرط حدیثی است که امام بخاری و مسلم از عایشه لنقل می‌کنند که پیامبر گرامی اسلام فرمود:«مَنْ عَمِلَ عَمَلًا لَيْسَ عَلَيْهِ أَمْرُنَا فَهُوَ رَدٌّ».
و طبق روایت دیگر: «مَنْ أَحْدَثَ فِي أَمْرِنَا هَذَا مَا لَيْسَ فِيهِ، فَهُوَ رَدٌّ». «کسی عملی انجام دهد، مطایق با سنت و شریعت ما نبوده باشد، آن عمل باطل و مردود است».
این دو شرط در آیۀ سورۀ کهف با الفاظ مختصر و پرمحتوی چنین آمده است:
﴿فَمَن كَانَ يَرۡجُواْ لِقَآءَ رَبِّهِۦ فَلۡيَعۡمَلۡ عَمَلٗا صَٰلِحٗا وَلَا يُشۡرِكۡ بِعِبَادَةِ رَبِّهِۦٓ أَحَدَۢا﴾[الکهف: ۱۱۰].
«پس هر کس به لقاى پروردگار خود امید دارد باید به کار شایسته بپردازد و هیچ کس را در پرستش پروردگارش شریک نسازد».
در جملۀ: ﴿فَلۡيَعۡمَلۡ عَمَلٗا صَٰلِحٗا﴾اشاره به شرط بودن اتباع پیامبر ج در هر عمل، و جملۀ:
﴿وَلَا يُشۡرِكۡ بِعِبَادَةِ رَبِّهِۦٓ أَحَدَۢا﴾شرط اخلاص را در پذیرش عمل افاده می‌کند.
***