خطبه های جمعه

کدام حیوان را میتوان قربانی کرد؟.

از جملۀ حیوانات تنها گاو، گوسفند، بز و شتر برای قربانی جائز است، زیرا الله تعالی فرموده است: ﴿وَلِكُلِّ أُمَّةٖ جَعَلۡنَا مَنسَكٗا لِّيَذۡكُرُواْ ٱسۡمَ ٱللَّهِ عَلَىٰ مَا رَزَقَهُم مِّنۢ بَهِيمَةِ ٱلۡأَنۡعَٰمِ﴾[الحج: ۳۴]. «و براى هر امتى مناسکى قرار دادیم تا نام خدا را بر دام‌هاى زبان‏بسته‏ای‌که روزى آن‌ها گردانیده یاد کنند».

بیشتر از یک نفر می‌توانند در شتر و گاو شریک شوند:

از عبد الله بن عباس بروایت است که گفت: «كُنَّا مَعَ النَّبِيِّ ج فِي سَفَرٍ، فَحَضَرَ النَّحْرُ، فَذَبَحْنَا الْبَقَرَةَ عَنْ سَبْعَةٍ، وَالْبَعِيرَ عَنْ عَشْرَةٍ» [۱۰۵]. «ما در سفری با پیامبر ج بودیم، عید قربان فرا رسید هر ده نفر‌مان در یک شتر و هر هفت نفر‌مان در یک گاو شریک شدیم».

برای مرد و خانواده‌اش یک گوسفند (یا بز) کافی است:

عطاء بن یسار می‌گوید: من از ابو ایوب انصاری سوال نمودم که شیوۀ قربانی در زمان رسول الله ج چطور بود؟ ابو ایوب در جواب گفت: «كَانَ الرَّجُلُ يُضَحِّي بِالشَّاةِ عَنْهُ وَعَنْ أَهْلِ بَيْتِهِ، فَيَأْكُلُونَ وَيُطْعِمُونَ حَتَّى تَبَاهَى النَّاسُ، فَصَارَتْ كَمَا تَرَى» [۱۰۶]. «در زمان پیامبر ج یک مرد یک گوسفند (و یا بز) را از طرف خود و خانواده‌اش قربانی می‌کرد، از آن تمام اعضای خانواده می‌خوردند و به مردم هم می‌دادند، تا اینکه مردم دچار مباهات شدند و وضع به سرحدی رسید که مشاهده می‌کنی».

چه نوع حیواناتی برای قربانی جو از ندارد؟

در احادیث آمده که پیامبر ج از قربانی نمودن چهار نوع حیوانات منع نموده، فرمودند: «أَرْبَعٌ لَا تُجْزِئُ: الْعَوْرَاءُ الْبَيِّنُ عَوَرُهَا، وَالْمَرِيضَةُ الْبَيِّنُ مَرَضُهَا، وَالْعَرْجَاءُ الْبَيِّنُ ظَلْعُهَا، وَالْكَسِيرُ الَّتِي لَا تُنْقِي» [۱۰۷].

یعنی چهار نوع حیوان برای قربانی جایز نیست:

۱- حیوان کور و نابینا که کور بودنش واضح باشد.

۲- حیوان مریض که مریضی‌اش آشکار باشد.

۳- حیوان لنگ که لنگی‌اش آشکار باشد.

۴- حیوان عضو شکستۀ که بهبود نمی‌یابد.

براء بن عازب که راوی حدیث است می‌گوید: من به پیامبر ج گفتم: من مکروه و ناپسند می‌دانم که در شاخ، گوش و دندان حیوان قربانی نقص و یا عیبی باشد؟ پیامبرج در جواب فرمودند: هر نقص و یا عیبی را که در حیوان ناپسند دیدی آن را رها کن بدون آنکه آن را بر کسی دیگری حرام کنی.

پس بر اساس حدیث فوق در صورت موجودیت یکی از عیوب چهار‌گانۀ فوق قربانی مورد نظر مسترد می‌گردد، ولی در صورت موجودیت عیوب دیگری که از برخی آن‌ها حضرت براء نام برد، قربانی آن حیوان تنها مکروه می‌باشد.

***[۱۰۵] (صحیح) سنن ابن ماجه ، ص: ۳۴۱، برقم: ۳۱۳۱. [۱۰۶] (صحیح)سنن الترمذی ( ص: ۲۶۴ برقم ۱۵۰۵) [۱۰۷] (صحیح) سنن ابن ماجه (ص: ۳۴۲ برقم: ۳۱۴۴).