۳- فلسفۀ اخلاقی و تربیتی زکات:
زکات انسان را از رذایل اخلاقی، از دنیا پرستی، بخل و امساک، پاک میکند، و نهال نوع دوستی، سخاوت و توجه به حقوق دیگران را پرورش میدهد، گذشته بر آن، مفاسد و آلودگیهایکه در جامعه به اثر فقر و فاصلۀ طبقاتی و محرومیت گروه از جامعه بوجود میآید، با انجام این فریضۀ الهی برچیده میشود، و جامعه از این آلودگیها پاک شده، همبستگی و ضمانت جامعه در سآیۀ این برنامۀ اسلامی تأمین میگردد.
قرآن به این فلسفۀ اخلاقی اشاره نموده میفرماید:
﴿خُذۡ مِنۡ أَمۡوَٰلِهِمۡ صَدَقَةٗ تُطَهِّرُهُمۡ وَتُزَكِّيهِم بِهَا﴾[التوبة: ۱۰۳].
«ای پیامبر! از اموال ایشان زکات بگیرتا بدین وسیلهایشان را (از رزایل اخلاقی و گناهان و تنگچشمی) پاکداری و (در دل آنان نیروی خیر و حسنات را رشد دهی و درجات) ایشان را بالا بری».