خطبه های جمعه

وسایل تحقق امن:

۱- بزرگ‌ترین وسیلۀ تحقق امن همانا ایمان است که خود مأخوذ و گرفته شده از کلمۀ امن است، خداوند می‌فرماید: ﴿فَمَنۡ ءَامَنَ وَأَصۡلَحَ فَلَا خَوۡفٌ عَلَيۡهِمۡ وَلَا هُمۡ يَحۡزَنُونَ﴾[الأنعام: ۴۸]. «کسانی‌که (به دعوت پیامبر آن) ایمان آورند و کار شایسته کنند نه ترسی دارند و نه غمگین می‌شوند».

و نیز می‌فرماید: ﴿ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَلَمۡ يَلۡبِسُوٓاْ إِيمَٰنَهُم بِظُلۡمٍ أُوْلَٰٓئِكَ لَهُمُ ٱلۡأَمۡنُ وَهُم مُّهۡتَدُونَ٨٢﴾[الأنعام: ۸۲]. «کسانی‌که ایمان آورده باشند و ایمان خود را با شرک نیامیخته باشند امن و امان ایشان را سزا است، و آنان را یافتگان (راه حق و حقیقت) هستند».

پس از این دو آیت قرآنی بخوبی واضح می‌گردد که ایمان و امن هردو با یکدیگر ارتباط و پیوست بسیار محکم داشته بلکه ملازم یکدیگر‌اند طوری‌که سلامتی و اسلام ملازم یکدیگر‌اند.

دلیل دیگر بر این حقیقت که اولین سبب تحقق امن و سلامتی همانا ایمان و اسلام است این حدیث شریف است که پیامبر ج مسلمان و مومن واقعی را معرفی نموده فرمودند: «المُسْلِمُ مَنْ سَلِمَ المُسْلِمُونَ مِنْ لِسَانِهِ وَيَدِهِ، وَالمُؤْمِنُ مَنْ أَمِنَهُ النَّاسُ عَلَى دِمَائِهِمْ وَأَمْوَالِهِمْ» [۳۲۷]. «مسلمان کامل و واقعی کسی است که سایر مسلمانان از تکلیف و اذیت زبان و دست آن سلامت مانند، و مؤمن کامل و واقعی کسی است مردم در ارتباط جان و مال خویش بر وی اطمینان و باور داشته باشند».

این تلازم موجود در مابین امن و ایمان را نیز از این دعای پیامبر گرامی اسلام میتوان درک کرد که همزمان با حلول هر ماه نو قمری می‌فرمودند: «اللَّهُمَّ أَهْلِلْهُ عَلَيْنَا بِاليُمْنِ وَالإِيمَانِ وَالسَّلَامَةِ وَالإِسْلَامِ، رَبِّي وَرَبُّكَ اللَّهُ» [۳۲۸].

۲- وسیلۀ دوم تحقق امن و سلامتی همانا انجام‌دادن طاعات و عبادات خداوند، و بجا‌آوردن اوامر، و پرهیز نمودن از منهیات است، طوری‌که خداوند متعال برای کسانیکه ایمان داشته و اعمال نیک و شایسته را انجام دهند در پهلوی دیگر وعده‌ها وعدۀ امن داده می‌فرماید:

﴿وَعَدَ ٱللَّهُ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ مِنكُمۡ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ لَيَسۡتَخۡلِفَنَّهُمۡ فِي ٱلۡأَرۡضِ كَمَا ٱسۡتَخۡلَفَ ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِهِمۡ وَلَيُمَكِّنَنَّ لَهُمۡ دِينَهُمُ ٱلَّذِي ٱرۡتَضَىٰ لَهُمۡ وَلَيُبَدِّلَنَّهُم مِّنۢ بَعۡدِ خَوۡفِهِمۡ أَمۡنٗاۚ يَعۡبُدُونَنِي لَا يُشۡرِكُونَ بِي شَيۡ‍ٔٗا﴾[النور: ۵۵].

«خدا به کسانى از شما که ایمان آورده و کار‌هاى شایسته کرده‏اند وعده داده است که حتما آنان را در این سرزمین جانشین [خود] قرار دهد همان گونه که کسانى را که پیش از آنان بودند جانشین [خود] قرار داد و آن دینى را که برایشان پسندیده است به سود‌شان مستقر کند و بیم‌شان را به ایمنى مبدل گرداند [تا] مرا عبادت کنند و چیزى را با من شریک نگردانند و هر کس پس از آن به کفر گراید آنانند که نافرمانند».

در این آیۀ کریمه طوری‌که ملاحظه می‌گردد خداوند برای کسانیکه ایمان داشته و اعمال نیک را انجام دهند سه چیز را وعده فرموده که وعدۀ سوم آن همانا تحقق امن و سلامتی، و از بین رفتن هر نوع خوف و هراس است.

۳- وسیله سوم تحقق امن و سلامتی دعا و التجا است طوری‌که از دعای ابراهیم ÷ در این ارتباط قبلا تذکر بعمل آمد. و نیز می‌بینیم که پیامبر ج همزمان با مشاهده نمودن ماه نو این دعا را می‌خوانند: «اللَّهُمَّ أَهْلِلْهُ عَلَيْنَا بِاليُمْنِ وَالإِيمَانِ وَالسَّلَامَةِ وَالإِسْلَامِ، رَبِّي وَرَبُّكَ اللَّهُ».

و نیز از جمله دعاهای پیامبر ج این دعا بود: «اللهُمَّ اسْتُرْ عَوْرَاتِنَا، وَآمِنْ رَوْعَاتِنَا». «خدایا! عیب‌های ما را مستور و از خطرات مصئون دار».

۴- سبب چهارم امن و سلامتی حفظ وحدت و همبستگی مسلمانان، و اطاعت و پیروی نمودن از اولیای امور است، زیرا امن بدون موجودیت دولت امکان پزیر نیست، و دولت بدون سمع و اطاعت تحقق نمی‌یابد چون زمانیکه سمع و اطاعت موجود نباشد و حق ولی امر پایمال شود بی‌نظمی و نا امنی حکم‌ فرما می‌گردد.

۵- سبب پنجم متحقق‌شدن امن و سلامتی تعمیم مفاهیم اخوت اسلامی است که از لوازم عمدۀ آن دوری گزیدن از هر نوع اذیت و آزار مردم مسلمان است. چنانچه پیامبر ج مسلمانان را در این مورد توصیه نموده فرمودند: «لَا تَحَاسَدُوا، وَلَا تَنَاجَشُوا، وَلَا تَبَاغَضُوا، وَلَا تَدَابَرُوا، وَلَا يَبِعْ بَعْضُكُمْ عَلَى بَيْعِ بَعْضٍ، وَكُونُوا عِبَادَ اللهِ إِخْوَانًا الْمُسْلِمُ أَخُو الْمُسْلِمِ، لَا يَظْلِمُهُ وَلَا يَخْذُلُهُ، وَلَا يَحْقِرُهُ التَّقْوَى هَاهُنَا» وَيُشِيرُ إِلَى صَدْرِهِ ثَلَاثَ مَرَّاتٍ «بِحَسْبِ امْرِئٍ مِنَ الشَّرِّ أَنْ يَحْقِرَ أَخَاهُ الْمُسْلِمَ، كُلُّ الْمُسْلِمِ عَلَى الْمُسْلِمِ حَرَامٌ، دَمُهُ، وَمَالُهُ، وَعِرْضُهُ» [۳۲۹]. «با یکدیگر نه حسد کنید، و نه بغض و دشمنی کنید، و نه قطع علاقه نمائید، و بعضی از شما بالای بیع و معاملۀ دیگر معامله نکند، و همۀ شما با یکدیگر برادر باشید، چرا مسلمان برادر مسلمان است، لذا نه ظلم را بر برادرش روا می‌دارد، و نه برادرش را در وقت مشکلات تنها می‌گذارد، و نه او را تحقیر می‌کند، و پیامبر ج بطرف سینۀ‌شان اشاره نموده فرمودند: تقوی در اینجا است، برای یک مسلمان همین بدی بس است که بطرف برادر مسلمانش به نظر تحقیر نگرد، تمام مسلمان بر مسلمان دیگر حرام است، یعنی خون و مال و ناموس یک مسلمان بر مسلمان دیگر حرام است».

۶- سبب ششم تحقق امن و سلامتی در جامعه بجا نمودن شکر نعمت‌های الهی است، و امن طوری‌که در هنگام برشمردن اهمیت آن صحبت شد یکی از نعمت‌های مهم و بسیار ارزنده بشمار می‌رود، و شکر نعمت سبب افزایش آن و برعکس ناشکری و ناسپاسی نعمت سبب از بین‌رفتن آن می‌گردد، طوری‌که خداوند متعال در مورد انجام و عاقبت کفران و ناشکری اهل مکه می‌فرماید:

﴿وَضَرَبَ ٱللَّهُ مَثَلٗا قَرۡيَةٗ كَانَتۡ ءَامِنَةٗ مُّطۡمَئِنَّةٗ يَأۡتِيهَا رِزۡقُهَا رَغَدٗا مِّن كُلِّ مَكَانٖ فَكَفَرَتۡ بِأَنۡعُمِ ٱللَّهِ فَأَذَٰقَهَا ٱللَّهُ لِبَاسَ ٱلۡجُوعِ وَٱلۡخَوۡفِ بِمَا كَانُواْ يَصۡنَعُونَ١١٢﴾[النحل: ۱۱۲].

«خداوند (بر آنان که کفران نعمت می‌کنند داستان) مردمان شهری را بازگو می‌کند که در امن و امان بسر می‌بردند و از هر طرف روزی‌شان به گونۀ فراوان به سوی شان سرازیر می‌شد. اما آنان کفران نعمت خدا کردند و خداوند بخاطر کاری‌که انجام دادند بلای فراگیر گرسنگی و هراس را بدیشان چشانید».

۷- عامل هفتم تحقق امن و سلامتی تطبیق حدود شرعی است که در نتیجۀ تطبیق آن افراد جنایت پیشه و دشمنان جان و مال انسان جرأت قتل و کشتن و یا دزدی و ربودن مال دیگران را نمی‌کند، و طوری‌که همه می‌دانند تطبیق نمودن حدود یکی از وظایف عمدۀ حکومت اسلامی است.

این بود نکات چندی‌که در ارتباط اهمیت امن و وسایل تحقق آن خدمت خوانندگان تقدیم گردید، و در خاتمه از بارگاه خداوند متعال دعا می‌کنم که مسلمانان را از آسیب هر نوع فتنه حفظ نموده جامعۀ آنها را از نعمت امن و امان برخوردار سازد.

***[۳۲۷] (حسن صحیح) سنن ترمذی ص: ۱۷ برقم: ۲۶۲۷. [۳۲۸] (صحیح) سنن ترمذی ، ص: ۵۰۴ برقم: ۳۴۵۱. [۳۲۹] روایت مسلم و ترمذی.