مطلب اول: بیان موضوع: تناقض جرح و تعدیل در مورد راویان شیعه
کسی که در مورد روایات وارده از ائمه در مورد اصحاب و راویان ائمه مطلع باشد می‌‌داند که روایات وارده در مورد همه آن‌ها متعارض است، و برخی روایات، آن‌ها را مورد مدح قرار داده و برخی دیگر آن‌ها را مورد مذمت قرار داده‌‌اند.
در مبحث زیر نمونه‌‌هائی در مورد مشهورترین راویان که از اصحاب ائمه شیعیان دوازده امامی میباشند، بیان می‌شود.
بعد از علی بن أبی‌‌طالب س دو نفر از ائمه مشهور شده‌‌اند، که عبارتند از: محمد بن علی باقر و جعفر بن محمد صادق. روایات شیعه در غالب موارد به این دو شخصیت می‌رسد و فقط مواردی اندک به علی بن أبی‌‌طالب س می‌رسند.
افرادی که در کتب شیعه به روایت از این دو شخصیت مشهور شده‌‌اند، پنج نفر هستند. این موضوع در روایتی منسوب به ابوعبدالله جعفر بن محمد روشن می‌شود که در آن گفته است:
«أربعة أحب الناس إليَّ أحياءً وأمواتاً: بريد العجلي، وزرارة، ومحمد بن مسلم، والأحول»[١٢٢].
«چهار نفر هستند که در میان زندگان و مردگان محبوبترین مردم نزد من میباشند و عبارتند از: برید عجلی، زراره، محمد بن مسلم و أحول».
همچنین از وی نقل شده که گفته است:
«ما أجد أحداً أحيا ذكرنا وأحاديث أبي إلا زرارة، وأبو بصير ليث المرادي، ومحمد بن مسلم، وبريد بن معاوية العجلي، ولولا هؤلاء ما كان أحد يستنبط هذا، هؤلاء حفاظ الدين وأمناء أبي على حلال الله وحرامه، وهم السابقون إلينا في الدنيا والسابقون إلينا في الآخرة»[١٢٣].
«کسی را نمی‌یابم که ذکر ما و احادیث پدرم را زنده گرداند، جز: زراره، ابوبصیر لیث مرادی، محمد بن مسلم و برید بن معاویه عجلی. اگر این افراد نبودند کسی این را استنباط نمی‌کرد. اینان حافظان دین و امینان پدرم بر حلال و حرام خدایند و در دنیا و آخرت پیشتر از بقیه به ما می‌رسند».
این چهار نفر کسانی هستند که شیعه در شناخت دین خود به آن‌ها اعتماد کرده‌‌اند، اما با این وجود روایاتی در مورد آنان وارد شده که با هم متعارض هستند. در زیر به اختصار در مورد این موضوع بحث می‌شود:
[١٢٢]- اختیار معرفة الرجال ٢/٤٢٤، ونک: کمال الدین، صدوق ص:٧٦، وسائل الشیعة ٢٧/١٤٣، مستدرک سفینة البحار ص:٦٠٢، معجم رجال الحدیث ٤/١٩٧ ١٨/٣٦، ١٨/٢٦٨، قاموس الرجال ٩/٤٦٥، ٥٧٣ ١٢/٤٢٨.
[١٢٣]- اختیار معرفة الرجال ١/٣٤٨، و نک: وسائل الشیعة ٢٧/١٤٤ ١٨/١٠٤، الاختصاص، مفید ص:٦٦، البحار ٤٧/٣٩٠، المراجعات ص:٤١٧، تفسیر نور الثقلین ٥/٢١٠، تاریخ آل زرارة ص:٤٦، جامع الرواة ٢/٣٤، طرائف المقال ٢/٥٧٨، الرسائل الرجالیة ص:٢٤، سماء المقال فی علم الرجال ١/٣٦١- ٣٦٢، مستدرکات علم رجال الحدیث ص:٣٢٧، معجم رجال الحدیث ٨/٢٣٢ ١٥/١٤٦ ١٨/٢٦٧- ٢٦٨، قاموس الرجال ٩/٥٧٣، کلیات فی علم الرجال ص:٤٦٧، أعیان الشیعة ٧/٤٨، الکنى والألقاب ٢/٤٤٦- ٤٤٧.