٢- دیدگاه علما در مورد منابع روایت
علما در مورد منابع، دیدگاههای مختلفی دارند. برخی آنها را تقدیس نموده و بر صحت آنها گواهی میدهند. برخی دیگر همه موارد مذکور در آنها را صحیح نمیدانند.
شکی نیست که دیدگاه اول راه افراط را پیموده است و در شأن یک فرد عالم نیست، زیرا این کتابها، روایات را از خلال راویانی جمع آوردهاند که برخی صادق و برخی کاذب و برخی حافظ و برخی واهم هستند و این چیزی است که هر عاقلی به آن اعتراف دارد. به همین دلیل آنچه که از طریق این راویان روایت میشود برخی صحیح و برخی ضعیف هستند. این امر میطلبد که آن روایات تابع بحث و تحقیق و نقد شوند.
اهل سنت این حقیقت را درک کردند و روشهائی را جهت حمایت از سنت وضع کردند و برای راویان تاریخ نوشتند و آنان را به طور دقیق تعریف کردند و روشی را برای معرفی احوال آنان وضع کردند و در آن روایات دست به تحقیق زدند و روایات صحیح را قبول و روایات ضعیف را ردّ کردند. به همین دلیل، در مورد کتابی شهادت ندادهاند که آن کتاب صحیح میباشد، جز دو کتاب که نویسندگانشان به آنها عنایت ورزیدهاند و در انتخاب احادیث آنها دقت زیادی را بکار بردهاند. اما با این وجود از نقد علما و تتبع آنان در این دو مصون نماندهاند و به خاطر برخی از روایات وارده در خود مورد نقد قرار گرفتهاند، زیرا علما یقین دارند که بشر هر قدر هم در کمال ترقی کرده باشد، باز هم از نقص و وهم مصون نیست.