* سوم- محمد بن مسلم
١- روایاتی که در مدح وی وارد شده است
خوئی به کشی منسوب کرده که از عبدالله بن أبی یعفور روایت کرده است که گفت: «به ابوعبدالله ÷ گفتم: هر لحظه من امکان ملاقات با شما را ندارم و آمدن شما ممکن نیست، و فردی از اصحاب ما می‌‌آید و از من سوالی می‌‌کند، اما من هرگاه که از من سوال شود جوابی ندارم. ابوعبدالله گفت: نزد محمد بن مسلم ثقفی برو، زیرا او از پدرم حدیث شنیده و نزد وی فردی وجیه بوده است»[١٥٨].
وی روایات دیگری را هم با این مضمون ذکر کرده است.
٢- روایاتی که در مذمت او وارد شده است
کشی از مفضل بن عمر روایت کرده که گفت: شنیدم که ابوعبدالله ÷ میگوید: «خداوند محمد بن مسلم را لعنت کند، زیرا او میگوید: خداوند از وجود شیء اطلاعی ندارد تا اینکه آن شیء ایجاد شود»[١٥٩].
همچنین کشی از أبوصباح روایت کرده که گفت: «شنیدم که ابوعبدالله ÷ میگوید: کسانی که در دین خود شک می‌‌کنند به هلاکت افتادند و از جمله این افراد، محمد بن مسلم است»[١٦٠].
همچنین جعفر بن محمد در مورد زراره و محمد بن مسلم میگوید: «آنان در ولایت من جایی ندارند»[١٦١].
٣- تعداد روایات وی در کتب شیعه
خوئی میگوید: «عنوان محمد بن مسلم در سند بسیاری از روایات وجود دارد که تعداد آن‌ها به ٢٢٧٦ مورد می‌رسد»[١٦٢].
حریز از محمد بن مسلم روایت کرده است که گفت: «هرگاه در مورد چیزی برای من سوال پیش آمده از ابوجعفر ÷ سؤال کرده‌‌ام به طوری که در مورد سی هزار حدیث از وی سوال کرده‌‌ام. همچنین در مورد شانزده هزار حدیث از ابوعبدالله ÷ سوال کرده‌‌ام»[١٦٣].
محمد بن مسلم میگوید: «از ابوجعفر ÷ سی هزار حدیث شنیده‌‌ام، و سپس با فرزندش جعفرملاقات کرده‌‌ام و از او شانزده هزار حدیث شنیده‌‌ام، یا اینکه گفت: در مورد شانزده هزار حدیث از او سوال کرده‌‌ام، یا اینکه گفت: شانزده هزار مسأله از او شنیده‌‌ام یا در مورد شانزده هزار مسأله از او سوال کرده‌‌ام»[١٦٤].
[١٥٨]- معجم رجال الحدیث ١٨/٢٦٣، وانظر: الاختصاص للمفید ص:٢٠١، الوسائل ٢٧/١٤٤، البحار ٢/٢٤٩ ٤٦/٣٢٨، جامع أحادیث الشیعة ١/٢٢٥، الفوائد المدنیة ص:٣٠٥، اختیار معرفة الرجال ١/٣٨٣، خلاصة الأقوال للحلی ص:٢٥١، التحریر الطاوسی ص:٤٩٥، جامع الرواة ٢/١٩٣- ١٩٤، مستدرکات علم رجال الحدیث ص:٣٢٥، قاموس الرجال ٩/٥٧٤، الرسائل للخمینی ٢/١٤٢.
[١٥٩]- اختیار معرفة الرجال ١/٣٩٤، وانظر: جامع الرواة ٢/١٩٤، معجم رجال الحدیث ١٨/٢٦٨، قاموس الرجال ٩/٥٧٨.
[١٦٠]- اختیار معرفة الرجال ١/٣٩٤ ٢/٥٠٨، و نک: جامع الرواة ٢/١٩٤، معجم رجال الحدیث ٤/١٩٧، أعیان الشیعة ٣/٥٥٩.
[١٦١]- اختیار معرفة الرجال ١/٣٩٣، وانظر: جامع الرواة ٢/١٩٤، قاموس الرجال ٩/٥٧٨.
[١٦٢]- معجم رجال الحدیث ١٨/٢٤٦.
[١٦٣]- معجم رجال الحدیث ١٨/٢٦٣، و نک: وسائل الشیعة ٣٠/٤٨٦، البحار ٤٦/٢٩٢، الأنوار البهیة ص:١٣٤، مستدرک سفینة البحار ص:٣٩٩، اختیار معرفة الرجال ١/٣٨٦، قاموس الرجال ٩/٥٧٥، الکنى والألقاب ٢/٤٤٧، الاختصاص ص:٢٠١.
[١٦٤]- معجم رجال الحدیث ١٨/٢٦٦، و نک: اختیار معرفة الرجال ١/٣٩١، قاموس الرجال ٩/٥٧٧، الرسائل الرجالیة ص:٣٩٥.