گفتگوهای عقلانی با شیعیان اثنی عشری منابع شیعه در میزان نقد علمی

فهرست کتاب

٧- کثرت غلط‎ها و تحریف نسخه‎ها

٧- کثرت غلط‎ها و تحریف نسخه‎ها

عدم توجه علما به کتب تصنیف شده، آن‌ها را در معرض فساد قرار داده و این امر اعتماد به این کتاب‌ها را از بین می‌برد. قبلاً ذکر شد که خوانساری گفت: «هر کس بر کتاب کشی که اصل کتب تراجم به حساب می‌‌آید، آگاهی یابد، بر غلط‌های فراوان و واضح آن اطلاع حاصل میکند». کتابی که غلط‌های آن زیاد باشد قابل اعتماد نیست، زیرا نسخه صحیحی از کلام مؤلف در دسترس نیست تا بتوان کتاب را بر اساس آن تصحیح کرد و تصحیح آن صرفاً بر اساس تصور مصحح خواهد بود و نه از روی یقین؛ زیرا تصحیح زمانی تصحیح نامیده می‌شود که با نسخه مورد اعتماد دیگری مقابله شود و الا تصحیح نامیده نمی‌شود و نامگذاری آن به تصحیح، به صورت مجازی خواهد بود.

در مورد کتاب «الفهرست» گفته‌‌اند: بیشتر نسخه‌‌های آن دستخوش تحریف شده است.

این شهادتی مبنی بر غیر موثق بودن این کتاب است، زیرا کتابی که دستخوش تحریف شده باشد، غیر موثق است.