شرح حال راویان این حدیث
۱- محمدبن یعقوب کلینی: نزد امامیه معروف به ثقة الإسلام است (یعنی معتبر و معتمد است).
۲- محمدبن یحیی عطار: نجاشی دربارۀ او گفته (در زمان خودش استاد یاران ما بوده، او فردی موثوق، معتبر و معتمد میباشد و احادیث فراوانی را روایت کرده است). طوسی دربارهاش گفته: (قمی روایات فراوانی داشته است) و ایشان از احمدبن محمدبن عیسی بسیار روایت نموده است، زیرا تقریباً سه هزار روایت را از او نقل کرده است، چنانکه کلینی در کتابش الکافی بیشتر از پنج هزار روایت را از او روایت کرده است.
۳- احمدبن محمدبن عیسی: نجاشی درباره او گفته: (استاد قمیها و سرشناسترین و معتبرترین آنها و فقیه بلامنازع آنها بوده). طوسی دربارهاش گفته: (عالم و سرشناسترین و فقیه بلامنازع قم بوده) نزدیک به هزار روایت را از علی بن حکم روایت نموده.
۴- علیبن حکم بن زبیر نخعی: طوسی دربارۀ او گفته: (موثوق و بلندمرتبه میباشد).
۵- هشامبن سالم: نجاشی دربارۀ او گفته: (موثوق و معتمد است). شیخ مفید در «رساله العددية» او را از جمله بزرگان و عالمان نام برده و گفته: جزء آن کسانی است که حلال و حرام و فتوی و احکام از آنها گرفته میشود و جزء آن کسانی است که هیچگونه طعن به آنها وارد نمیشود و هیچ راهی برای عیبجوئی از آنها وجود ندارد.
روایت دوم: کلینی در کتاب «روضة» از محمد از احمد از ابن فضال از رضا روایت نموده که این آیه را اینگونه قرائت کرد: (فأنزل الله سکینته علی علیٍ وأیده بجنودٍ لم تروها). گفتم: اینگونه؟ گفت: ما آن را اینگونه قرائت میکنیم و نزولش همین طور بوده[۸۰۷] .
میگویم: اولاً: نزول این آیه در قرآنی که امروز در دسترس است اینگونه میباشد:
﴿فَأَنزَلَ ٱللَّهُ سَكِينَتَهُۥ عَلَيۡهِ وَأَيَّدَهُۥ بِجُنُودٖ لَّمۡ تَرَوۡهَا﴾[التوبة: ۴۰] .
«خداوند آرامش خود را بهره او ساخت و پیغمبر را با سپاهیانی یاری داد كه شما آنان را نمیدیدید».
پس آیهای مذکور در روایت، در کجا نازل شده است؟
ثانیاً: توجه داشته باشید که روش قرائت امام برای آن آیه از قرآن بیانگر تفسیر ایشان برای آیه نمیباشد، بلکه میخواهد بیان دارد که در اصل چنان بوده است.
[۸۰۷] الکافی: (۸/۳۷۸).