تیسیر العزیز الحمید شرح کتاب التوحید

باب: (۲۲): بعضی از افراد این امت به بت‎پرستی خواهند پرداخت

خداوند متعال می‎فرماید: ﴿أَلَمۡ تَرَ إِلَى ٱلَّذِينَ أُوتُواْ نَصِيبٗا مِّنَ ٱلۡكِتَٰبِ يُؤۡمِنُونَ بِٱلۡجِبۡتِ وَٱلطَّٰغُوتِ وَيَقُولُونَ لِلَّذِينَ كَفَرُواْ هَٰٓؤُلَآءِ أَهۡدَىٰ مِنَ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ سَبِيلًا٥١﴾[النساء: ۵۱]. «آیا کسانی را که بهره‌ای از کتاب یافته‌اند، ندیدی که به شرک و خرافات و معبودان باطل گرایش دارند و درباره‌ی کافران می‌گویند: «اینها بیش از مسلمانان بر راه هدایتند».

و می‎فرماید: ﴿قُلۡ هَلۡ أُنَبِّئُكُم بِشَرّٖ مِّن ذَٰلِكَ مَثُوبَةً عِندَ ٱللَّهِۚ مَن لَّعَنَهُ ٱللَّهُ وَغَضِبَ عَلَيۡهِ وَجَعَلَ مِنۡهُمُ ٱلۡقِرَدَةَ وَٱلۡخَنَازِيرَ وَعَبَدَ ٱلطَّٰغُوتَ﴾[المائدة: ۶۰]. «بگو: آیا شما را از کسانی آگاه کنم که کیفرشان نزد الله از این هم بدتر است؟ کسانی که الله، آنان را از رحمتش دور نمود و بر آنها خشم گرفت و بعضی از آنان را بوزینه و خوک گردانید و برخی از آنها، معبودان باطل را پرستیده‌اند. اینها، بدترین جایگاه را دارند و بیش از همه گمراهند.».

و می‎فرماید: ﴿قَالَ ٱلَّذِينَ غَلَبُواْ عَلَىٰٓ أَمۡرِهِمۡ لَنَتَّخِذَنَّ عَلَيۡهِم مَّسۡجِدٗا﴾[الکهف: ۲۱]. «آنان که بر کارشان دست یافتند؛ گفتند: برغارشان مسجدی می‌سازیم».

ابو سعیدسروایت می‎کند که پیامبرجفرمود: «شما دقیقا از سنّت‎ها و روش‎های کسانی که پیش از شما بوده‎اند پیروی خواهید کرد، به اندازه‌ای که اگر آنها در سوراخ سوسماری در آمده باشند شما نیز وارد آن می‎شوید. صحابه گفتند: ای رسول خدا آیا از یهود و نصارا پیروی می‎کنیم؟ پیامبرجفرمود: پس از چه کسانی؟ [روایت بخاری و مسلم].

مسلم از ثوبان روایت می‎کند که پیامبرجفرمود: «خداوند زمین را برایم طوری هموار و جمع ساخت که شرق و غرب آن را دیدم و قلمرو فرمانروایی امّت من به زودی به آنجایی خواهد رسید که برایم هموار و نمایان شده است و به من دو خزانه یکی سفید و دیگری قرمز داده شد و از پروردگارم خواستم که امت مرا با قحط‌سالی فراگیر هلاک نکند و اینکه بر آنها دشمنی از غیر خودشان را آنهامسلط نکند که مال و جانشان را نابود کند، پروردگارم گفت: ای محمد هرگاه امری را فیصله کنم بر نمی‎گردد، این را به تو می‎بخشم که امت تو را با قحط سالی فراگیر هلاک نکنم و دشمنی بر آنها جز خودشان مسلط نکنم، حتی اگر تمام نیروهای کفر علیه مسلمین جمع شوند و آنها و مسلمین همدیگر را بکشند و اسیر کنند».

برقانی در صحیح خود این حدیث را روایت کرده و اضافه می‎کند: «و اندیشه و هراس بیشترم درباره‌ی امت خود از رهبرانی است که مردم را گمراه می‎کنند و هنگامی که شمشیر بر آنها کشیده شود تا قیامت از آنها برداشته نخواهد شد و قیامت برپا نخواهد شد تا اینکه گروهی از امتم بت‎پرستی کنند و در امت من سی دروغگو می‎آید و هر یک ادعای نبوت می‎کنند و حال آن که من خاتم پیامبرانم و بعد از من پیامبری نخواهد آمد و همواره گروهی از امت من بر حق پایبند و پیروز خواهند بود و آنان که این گروه را پشتیبانی نمی‎کنند به این گروه زیانی نمی‎رسانند، تا اینکه به فرمان خداوند(قیامت) می‎آید».

مسائل:

۱- تفسیر آیه‌ی ۵۱ سوره‌‌ی نساء.

۲- تفسیر آیه‌ی۶۰ مائده.

۳- تفسیر آیه‌ی‌ ۲۱ سوره‌ی کهف.

۴- مهم‎ترین مسأله‎ای که باید دانست، این است که معنی جبت و طاغوت در اینجا چیست؟ آیا منظور اعتقاد قلبی است، یا با وجود تنفّر از جبت، طاغوت و باطل‌شمردن پرستش آن، حمایت بت‎پرستان و پیروی از آنها را نیز شامل می‎شود.

۵- این گفته‌ی یهودیان که کافران از مؤمنان راهیافته‎ترند.

۶- مسأله‌ی ششم ـ که بیانگر عنوان فصل می‌باشد ـ این است که این مسأله در امت رخ خواهد داد، چنان‎که در روایت ابی سعید خدری به صراحت ذکر شده است.

۷- تصریح شده که گروه‌های زیادی از این امت به بت‎پرستی خواهند پرداخت.

۸- امر شگفت‌انگیز اینکه افرادی پدید خواهند آمد که ادعای نبوت می‎کنند، مانند مختار با اینکه شهادتین را به زبان می‎آورد و می‎گفت که از این امت است و پیامبرجو قرآن حق هستند و در قرآن آمده که محمد آخرین پیامبر است، با وجود این ادعاهای متضاد، گروهی از مردم مختار را که ادعای نبوت کرد تصدیق کردند، مختار در آخر دوران صحابه ادعای نبوت کرد و گروه‌های زیادی از مردم از او پیروی کردند.

۹- پیامبرجمژده می‎دهد که حق به طور کامل از بین نمی‎رود، همان‎طور که در گذشته حق همواره بوده است، بلکه همیشه گروهی بر حق خواهند بود.

۱۰- بزرگترین نشانه‌ی این گروه آن است که اهل حق با اینکه کم و اندک هستند مخالفان و کسانی که از حمایت آنان امتناع می‎ورزند به آنها آسیبی نمی‎توانند برسانند.

۱۱- اهل حق تا برپایی قیامت خواهند بود.

۱۲- نشانه‎های بزرگ مذکور در حدیث عبارتند از: شرق و غرب زمین برای پیامبرججمع و هموار گردید، برخلاف جنوب و شمال و سپس آنچه پیامبرجفرموده بود تحقق یافت، پیامبرجخبر داد که دو خزانه به او خواهد رسید و خبر داد که دعایش درباره‌ی‌ امتش پذیرفته شده است و خبر داد که امتش یکدیگر را می‎کشند و اسیر می‎کنند و اینکه ایشان نسبت به رهبران گمراه‌ کننده نگران بود و خبر داد که مدعیان دروغین نبوت پدید خواهند آمد و خبر داد که گروه رستگار و اهل حق باقی خواهند ماند و همه این موارد آن گونه که ایشانجخبر داده پیش آمده‎اند، با اینکه هر یکی از این امور از نظر عقلی بعید به نظر می‎آمد.

۱۳- پیامبرجفرمود: که تنها چیزی که به خاطر آن برای امتم نگران هستم رهبرانی هستند که مردم را گمراه می‌سازند.

۱۴- پیامبرجمفهوم بت‎پرستی را توضیح داد.