تیسیر العزیز الحمید شرح کتاب التوحید

باب (۳۴): از جمله ایمان به خدا، صبر بر تقدیرات خداست

خدای متعال می‌فرماید: ﴿وَمَن يُؤۡمِنۢ بِٱللَّهِ يَهۡدِ قَلۡبَهُۥۚ وَٱللَّهُ بِكُلِّ شَيۡءٍ عَلِيمٞ﴾[التغابن: ۱۱]. «و هر کس که به خدا ایمان داشته باشد، خدا دل او را (به ثبات و آرامش، و خوشنودی به قضا و قدر الهی می‌رساند و) رهنمود می‌گرداند، و خداوند از هر چیزی کاملاً آگاه است».

علقمه می‌گوید: «او شخصی است که مصیبتی برایش پیش می‌آید و می‌داند که این مصیبت از جانب الله است، پس راضی و تسلیم می‌شود».

در صحیح مسلم از ابوهریرهسروایت است که رسول الله -ج- فرمودند: «دو چیز در میان مردم وجود دارد که این دو چیز برای مردم کفر است: ۱) سرزنش دیگران به خاطر اصل و نسب‌شان ۲) نوحه‌خوانی بر شخص مرده».

بخاری و مسلم به طور مرفوع از ابن مسعود روایت کرده‌اند که آن حضرتجفرمودند: «هر کس بر صورت خود بزند و پیراهن را پاره کند و فریادهای جاهلیت را سر دهد، از ما نیست».

از انس روایت شده که رسول الله جفرمودند: «هرگاه خدا نسبت به بنده‌اش اراده‌ی خیر داشته باشد، عقوبت و مجازاتش را در همین دنیا پیش می‌اندازد و هرگاه نسبت به بنده‌اش اراده‌ی شر داشته باشد، از او دست نگه می‌دارد تا همچنان گناه کند تا اینکه در روز قیامت، او را مجازات کند».

پیامبرجمی‌فرماید: «همانا بزرگی پاداش با بزرگی بلا و مصیبت است. همانا الله تعالی هرگاه افرادی را دوست بدارد، آنان را دچار بلا و مصیبت می‌نماید. کسی که به بلا و مصیبت [از جانب خدا] راضی است، خدا نیز از او راضی می‌شود و هرکس از بلا و مصیبت [ از جانب خدا ] ناراضی باشد، خدا نیز از او ناراضی می‌شود». ترمذی این حدیث را حسن دانسته است.

در این باب چندین قضیه مورد بررسی قرار می‌گیرند:

اول – تفسیر آیه‌ی وارده در سوره‌ی تغابن.

دوم - صبر بر تقدیرات خدا، از جمله‌ی ایمان به خداست.

سوم – سرزنش دیگران در مورد نسب‌شان.

چهارم – تهدید سخت برای کسانی که بر صورت شان می‌زنند و پیراهن را پاره می‌کنند و روش و رفتار جاهلیت را دارند.

پنجم – نشانه‌ی اینکه خدا نسبت به بنده‌اش اراده‌ی خیر داشته باشد.

ششم – نشانه‌ی اینکه خدا نسبت به بنده‌اش اراده‌ی شر داشته باشد.

هفتم – نشانه‌ی محبت خدا نسبت به بنده.

هشتم- تحریم نارضایتی و ناخوشنودی از تقدیرات خدا.

نهم - پاداش رضایت و خوشنودی از بلا و مصیبت از جانب خدا.