اعتراض گرفتن او به حدیث حسن [۴۶]
اگر نویسنده تنها به این دو حدیث موضوع استدلال میکرد حق نداشتیم به او اعتراض بگیرم ولی چیزی که موجب میشود از او اعتراض بگیریم و به نقد و رد کلامش بپردازیم این است بعد از ذکر دو حدیث موضوع میگوید: «نمونه این دو حدیث، حدیثی است که امام احمد از رسول خدا جروایت کرده که فرمود: اگر حدیثی را از من شنیدی که دلهای شما منکر آن بود، و احساس شما از آن نفرت داشت، و معتقد بودید آن احادیث با شما فاصله دارد. هرگز کلام من نیست و من از آن دور هستم» رشید رضا میگوید: «سند حدیث جید است».
اگر رشید رضا به این حدیث اعتماد داشته -کسی که او را در بیشتر منقولات خود به عنوان محدث میشناسد- وگفته است اسناد حدیث صحیح است، پس چگونه نویسنده به خودش اجازه میدهد آن را به این دو حدیث دروغین که شکی در ساختگی بودن و نکارت آنها نیست، ملحق کند؟
شگفتا که نویسنده در بسیاری از مسائل بر نظرات و نوشتههای رشید رضا اعتماد میکند اما در این مسئله به مخالفت با او میپردازد و نظر او را قبول نمیکند و از حق سرباز میزند و به سوی باطل در شتاب است، به نظر من او شخصی است پیرو هوی و هوس، هر چیزی موافق نظرش باشد آن را میپذیرد و هر چیزی مخالف او نباشد بدون علت و دلیل آن را رها میکند.
شاید رشید رضا /بر اساس اعتماد به تفسیر ابن کثیر: [ج ۳، ص ۵۶۹] آنجا که گفته است: آن را امام احمد با اسناد جید روایت کرده است این روایت را جید دانسته است و هیچ کدام از محدثین به جز امام احمد آن را روایت نکردهاند، و این حدیث با دو حدیث گذشته، نه در اثبات آن و نه در معنی هیچ شباهتی با هم ندارند. دو حدیث گذشته موضوع و این حدیث امام احمد حسن و از نظر مفهوم با حدیث «إسْتَفْتِ قَلْبَكَ وَإِنْ أَفْتَاكَ النَّاسُ وَأَفْتَوْكَ» «از قلبت استفتا کن حتی اگر مردم به تو غیر از آن را فتوا دهند» نزدیک است.
این حدیث به اطمینان یا عدم اطمینان قلبی هنگام شنیدن حدیث اشاره دارد، همانا این وجدان و احساس قلبی برای مسلمانی که قلب خودش را با ایمان آباد کرده و از نور شریعت و شناخت اصول آن روشنایی کسب نموده، حاصل میشود. و کسی که به خواندن و تدریس حدیث نبوی عادت کرده، ملکهای برای او حاصل میگردد که میتواند احادیث رسول جرا سریع تشخیص دهد. امام ربیع بن خثیم بدان ملکه اشاره میکند با این قولش که «حدیث نوری دارد مانند روز و تاریکی دارد مانند شب، خیلی زود از هم تشخیص داده میشوند».
و یا ابن جوزی میفرماید: «حدیث منکر موی طالب العلم را سیخ میکند و قلبش از آن نفرت دارد» پس مشخص میشود حدیث امام احمد روایتی است ثابت و تأییدات دیگری هم از احادیث دارد.
مؤلف در صفحهی ۱۰۵-۱۰۷ از کتاب «قواعد الحديث» امام قاسمی روایات فراوانی را از بعضی از علما همچون ابن تیمیه و ابن قیم و ابن دقیق العید و ابن عروه حنبلی در مورد وجدان قلبی وملکهای که برای محدث در فهم صحیح از ضعیف حدیث بوجود میآید را نقل کرده است.
[۴۶] حدیث حسن به احادیثی گفته میشود که تمام شرایط حدیث صحیح را دارد فقط راوی آن قوت ضبطش کم است.