رد احادیث متواتر و افترا بر حافظ ابن حجر
در صفحه ۲۶۳ تحت عنوان «لیس في الحدیث متواتر» میگوید: متواترها خیلی کمیاب هستند حتی بعضی تواتر لفظی را نفی میکنند مگر حدیث «من کذب علي» «هر کس بر زبان من دروغ گوید...» یا حدیث حوض... یا چند حدیث دیگر.... بعد از آن در پاورقی میگوید: «در صفحه ۴۱ این کتاب گفتیم: ابن حجر حدیث «من کذب علي...» را متواتر نمیداند و همچنین حدیث حوض را ذکر میکند و بعد از آن با تمسخر آمیز میگوید: این حدیث هم مثل حدیث گذشته نزد آنها متواتر است!.
اما بیان حق در این زمینه:
۱- متواتر دو نوع است. لفظی و معنوی، متواتر لفظی کمیاب و معنوی فراوان است.
۲- اما نقل قول از ابن حجر/، یکی دیگر از خیانتهای ابو ریه است. قبلاً این موضوع را بیان کردم. ابن حجر نظر بعضی از علماء را در مورد احادیث متواتر ذکر میکند و به آنها جواب میدهد ولی نویسنده جواب را ذکر نمیکند و نظر عالمان مخالف تواتر را به ابن حجر نسبت میدهد و چنین خیانتهایی در کتاب مؤلف بسیار یافت میشود.
۳- نویسنده حدیث حوض را با عبارتی روایت میکند که در هیچجا و هیچ کتاب حدیثی آن را ندیدم. نص روایت بخاری از عبدالرحمن بن عمرو بن عاص را ذکر میکنم: پیامبر جفرمود: «حَوْضِي مَسِيرَةُ شَهْرٍ مَاؤُهُ أَشَدُّ بَيَاضًا مِنَ اللَّبَنِ، وَرِيحُهُ أَطْيَبُ مِنَ الْمِسْكِ، وَكِيزَانُهُ كَنُجُومِ السَّمَاءِ مَنْ شَرِبَ مِنْهُ فَلا يَظْمَأْ أَبَدًا». «حوض من اندازه مسیر یک ماه است، آبش از شیر سفیدتر و بویش از مسک خوشتر است. به اندازه ستارگان لیوان دارد. هر کس از آن بنوشد هرگز تشنه نخواهد شد» [۱۵۹].
امام مسلم هم حدیث را اینگونه روایت کرده است. حدیث از چند طریق دیگر از بسیاری از اصحاب روایت شده است. امام قاضی و قرطبی و ابن حجر و دیگران بر متواتر بودن حدیث حوض صحه گذاشتهاند.
ابن حجر در [فتح الباری: ج ۱۱، ص ۳۹۳] میگوید: «قرطبی در کتاب المفهم با پیروی از قاضی عیاض گفته است: چیزی که واجب است ملکف آن را بداند و تصدیق کند، آن است که خداوند تبارک وتعالی پیامبرش محمد را به حوضی بشارت داده با اسم و صفت و بیان محتوای آن در احادیث صحیح و مشهوری که جمعآوری طرق آن انسان را به علم یقینی میرساند. بگونهای که سی و چند نفر از اصحاب از رسول الله جآن را روایت کردهاند، و نزدیک به بیست و اندی از این احادیث در کتاب صحیح مسلم و بخاری هستند. و بقیه احادیث در سایر کتب وجود دارند بگونهای که نقل آن صحیح است و روایت آن مشهور! و از این جمعِ غفیرِ صحابه، تعداد بسیاری از تابعین روایت کردهاند. سلف بر ثبوت این حدیث اتفاق داشتهاند، و خلف نیز بر ثبوت حدیث اتفاق دارند. و تنها ، گروهی مبتدع آن را انکار کردهاند و ظاهر حدیث را غیر ممکن دانستهاند و در تأویل آن تکلف به خرج دادند. در حالی که حمل حدیث بر ظاهر و حقیقتش هیچ مشکلی ایجاد نکرده و هیچ نیازی به تأویل آن نیست. کسی که معنی حدیث را تأویل کند اجماع سلف را شکسته است، و مذهب ائمه خلف را نیز زیر پا گذاشته است.
ابن حجر میگوید: خوارج و برخی معتزله آن را انکار کردهاند.
حافظ ابن حجر جسندهای حدیث حوض را بررسی نموده است. و همچنین تعداد اصحابی که این حدیث را روایت کردهاند را به پنجاه صحابی شمرده است. حافظ میگوید: «بسیاری از اصحاب مانند ابوهریره، وابن عباس و انس و ابی سعید وعبد الله بن عمرو، در این باره بیش از یک حدیث روایت کردهاند».
برخی از این احادیث، فقط حوض وصفتش را بیان کردهاند و برخی دیگر ، کسانی که بر حوض وارد میشوند و برخی از احادیث نیز کسانی که از حوض منع میشوند را بیان کردهاند. وهمچنین در احادیثی که امام بخاری در این باب روایت کرده است، جمع اسانید آن به ۱۹ سند میرسد.
جدیدا متوجه شدم که برخی از متأخرین تعداد اصحابی که حدیث حوض را روایت نمودهاند را به ۸۰ نفر رساندهاند.
و حدیث متواتر به اجماع اهل علم، قطعیت و ثبوت صدور از گویندهاش دارد.
ابو ریه و منکرین احادیث حوض در مورد کسی که منکر متواتر از رسول الله جاست چه حکمی صادر میکنند؟ و در مورد کسی که حدیث ثابت و متواتر رسول الله جرا مسخره میکند چه حکمی صادر میکنند؟ شاید با جواب به این سؤالات، بتواند جایگاهش را در ایمان وکفر تعیین کند.
[۱۵۹] بخاری کتاب الرقاق، باب حوض.