اعتماد ابوریه بر کلام مستشرقین
در صفحهی ۸۱ و ۸۲ در مورد وضع احادیث از دائرةالمعارف اسلامی نقل میکند: «امکان ندارد اکثر احادیث را وصفی تاریخی از سنت پیامبر دانست بلکه عکس این قضیه امکان دارد که سنت نماینده تفکر بعضی از اصحابِ با نفوذ در قرنهای نخستین بعد از وفات رسول جباشد، وفقط منتسب به رسول الله جاست، واین بدین معنی است که بیشتر احادیث رسول ساختگی بودهاند».
عین کلام سابق را تکرار میکند بدون اینکه آنها را نقد کند یا به آنها اعتراضی بگیرد. و این نشان از این دارد که خود نیز بر مذهب آنان است وبا آنان هم مشربند. بلکه او مسائلی را در کتاب خود ذکر میکند که تکرار همین معنا است.
من میگویم:
در این گفتار مبالغه صورت گرفته و قضاوت آن دور از حق و تجاوز از حدود است، چرا که زیاد بودن احادیث رسول جنتیجه پیشرفت جامعه اسلامی نبوده و نمایانگر واقعیت تاریخی در نسبت احادیث به رسول الله جنیست، آنچنان که نویسنده این ماده در «دائرة المعارف اسلامی» بیان نموده است، بلکه بیشتر احادیث تدوین شده بوسیله طرق مورد اطمینان ثابت شده است، که از رسول الله جبر گرفته شده است. و بزرگان حدیث در جمع و تدوین و نقد و بررسی آن تمام تلاش و توان خود را به کار بردهاند، همانگونه که مفصلاً آن را توضیح دادم، دیگر مجالی برای شک و گمان باقی نمانده، احادیث مقبول را از مردود جدا ساختند، علاوه بر این قواعد و اصول محکم دارای ملکه و استعدادی بودند که میتوانستند احادیث راست را از دروغ تمیز دهند.
هرچند منکر آن نیستیم که اختلافات سیاسی و مذهبی و کلامی موجب وضع حدیث شده ولی هرگز چنین نظریهی ستمگرانهای را قبول نمیکنیم که بیشتر احادیث تدوین شده آثار وضع و دروغ بوده باشد.