حدیث «پشت کردن شیطان هنگام اذان»
نویسنده میگوید: مسلم و بخاری از ابو هریره روایت کردهاند: «هرگاه اذان گفته شد شیطان پشت میکند و صدایی تولید میکند تا صدای اذان شنیده نشود، وقتی اذان تمام میشود بر میگردد، اما زمانی که اقامه گفته شد دوباره فرار میکند، و وقتی اقامه تمام شد، بار دیگر باز میگردد تا در قلب نمازگزاران وسوسه ایجاد کند».
علمای اهل تحقیق در شرح حدیث چنین میگویند: فرار میکند، تا اینکه این جملات را نشنود، و روز قیامت مجبور به شهادت به وجود آن نشود.
اما من نمیدانم این حدیث چه مشکلی دارد؟ حدیث صحیح است و از جمله امور غیبی و تنها کسی منکر حدیث است که معتقد به عالم جن نباشد، و حال افرادی که چنین اعتقادی دارند معلوم است، حکم کفر بر چنین افرادی میشود، چون منکر آنچیزی هستند که با قرآن ثابت شدهاند.
این حدیث در سیاق تمثیل و مجاز صادر شده است و کینه و عدوات و نفرتِ شیطان را به تصویر میکشد، ومثل این، تمثیل مجاز در کلام عرب معروف است. اما اگر حقیقت هم باشد مشکلی ایجاد نمیشود، چون جنیان هم مانند انسان میخورند و مینوشند، شیطان و دار و دستهاش ما را میبینند ولی ما نمیتوانیم آنها را ببینیم. خداوند در آیه ۲۷ اعراف میفرماید:
﴿إِنَّهُۥ يَرَىٰكُمۡ هُوَ وَقَبِيلُهُۥ مِنۡ حَيۡثُ لَا تَرَوۡنَهُمۡۗ﴾[الأعراف: ۲۷]. «او و همکارانش شما را میبیند در حالی که شما آنها را نمیبینید».
خداوند بعضی از رسولانش را از اسرار غیب (و احوال جنیان و شیاطین) و کارهای آنها، از طریق وحی مطلع میکند، و این حدیث هم از رسول الله جدر موضوع غیب صادر شده است وایمان به آن واجب است. نمیدانم آیا ابو ریه حکم کسی که احادیث رسول را به تمسخر میگیرد را میداند یا نه؟