دیدگاه محدثان
اهل حدیث بر این باورند که عمل نمودن و فتوای راوی بر اساس حدیثی که روایتش کرده است، نشانهی حکم وی بر صحت حدیث و یا عادل دانستن راویانش نمیباشد، چون ممکن است بخاطر احتیاط یا دلیل دیگری با آن حدیث موافقت کرده باشد.
آمدی /و دیگر علمای اصول میگویند: حدیث صحیح است اگر راوی به مضمون حدیث حکم کند.
امام الحرمین /میگوید: اگر از امور احتیاطی نباشد حکم به تصحیح حدیث میکنند.
ابن تیمیه /میان عمل به حدیث در زمینهی تشویق وبین دیگر زمینهها، تفاوت قائل شده است.
و مخالفت وی آسیبی به صحت یا عدالت راویانش نمیرساند. زیرا امکان دارد بخاطر وجود مانعی بوده باشد. امام مالک حدیث مربوط به اختیار فسخ در معامله را روایت نموده و به آن هم عمل ننموده، چون مردم مدینه به خلاف آن عمل میکردند که این موضعگیری امام مالک /آسیبی به عدالت نافع /، صحابی روایت کنندهاش نمیرساند.
ابن کثیر /میگوید: در بخش نخست، جای بررسی وجود دارد اگر در این زمینه غیر از آن حدیث وجود نداشته باشد وراوی در فتوای خود به آن استدلال کرده است، یا به هنگام عمل به مقتضایش بدان استناد کند.
حافظ عراقی در پاسخ به این سخن میگوید: از اینکه میگوید: وقتی در این زمینه غیر از این حدیث وجود نداشته باشد، لازم میآید، دلیل دیگری اعم از اجماع یا قیاس هم وجود نداشته باشد، و لازم نیست قاضی یا مفتی، همه یا برخی از دلایلش را ذکر نماید، و شاید دلیل دیگر نزد او وجود داشته باشد و یا ممکن است راوی حدیث بر اساس تقدیم حدیث ضعیف بر قیاس فتوا داده باشد.