۱۸۵- باب فضل الوضوء
باب فضیلت وضو
قال الله تعالی:
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ إِذَا قُمۡتُمۡ إِلَى ٱلصَّلَوٰةِ فَٱغۡسِلُواْ وُجُوهَكُمۡ﴾[المائدة: ۶].
«ای کسانی که ایمان آورده‌اید! وقتی برای (ادای) نماز به پا خاستید، صورت‌های خود را بشویید».
الی قوله تعالی:
﴿مَا يُرِيدُ ٱللَّهُ لِيَجۡعَلَ عَلَيۡكُم مِّنۡ حَرَجٖ وَلَٰكِن يُرِيدُ لِيُطَهِّرَكُمۡ وَلِيُتِمَّ نِعۡمَتَهُۥ عَلَيۡكُمۡ لَعَلَّكُمۡ تَشۡكُرُونَ﴾[المائدة: ۶].
تا آن‌جا که می‌فرماید:
«خداوند نمی‌خواهد بر شما سخت بگیرید، بلکه می‌خواهد شما را پاکیزه دارد و نعمت خود را بر شما تمام نماید، شاید که شکر او را به جای آورید».
۱۰۲۴- «وعَنْ أَبي هُريْرَةَ سقال: سمِعْت رَسُولَ اللَّهِ صيقُول: «إِنَّ أُمَّتي يُدْعَوْنَ يَوْمَ القِيامَةِ غُرّاً محَجَّلِينَ مِنْ آثَارِ الوضوءِ فَمَن اسْتَطَاعَ مِنْكُمْ أَنْ يُطِيل غُرَّتَه، فَليفعلْ»» متفقٌ عليه.
۱۰۲۴. «از ابوهریره سروایت شده است که گفت: از پیامبر صشنیدم که می‌فرمود: «امت من در قیامت در حالی که دارای علامت‌های سفید و نورانی از آثار وضو در پیشانی و دست و پای خود هستند، خوانده می‌شوند، پس هر کدام از شما می‌تواند، نورانی بودن و علامت خود را بیشتر کند، این کار را انجام دهد!»» [۱۹۱].
۱۰۲۵- «وعنه قَالَ: سَمِعْت خَلِيلي صيقُول: «تَبْلُغُ الحِلية مِنَ الـمؤمِن حَيْث يبْلُغُ الوضـوءُ»» رواه مسـلم.
۱۰۲۵. «از ابوهریره سروایت شده است که گفت: از دوست و محبوبم پیامبر صشنیدم که می‌فرمود: «زیور (بهشتی) مؤمن تا جایی است که آب وضو به آن می‌رسد»» [۱۹۲].
۱۰۲۶- «وعن عثمانَ بن عفانَ سقال: قال رسولُ اللَّهِ ص: «منْ تَوَضَّأَ فَأَحْـسَنَ الوضـوءَ، خَرَجَت خَطَايَاهُ مِنْ جسَدِهِ حتَّى تَخْرُجَ مِنْ تحتِ أَظفارِهِ»» رواه مسلم.
۱۰۲۶. «از عثمان بن عفان سروایت شده است که پیامبر صفرمودند: «هرکس وضو گرفت و به نحو احسن آن را انجام داد، گناهانش می‌ریزد، تا اندازه‌ای که از زیر ناخن‌هایش خارج می‌شود»» [۱۹۳].
۱۰۲۷- «وعنهُ قال: رَأَيْتُ رسُولَ اللَّهِ صيَتَوَضَّأُ مثلَ وُضوئي هذا ثُمَّ قال: «مَنْ تَوَضَّأَ هكذا غُفِرَ لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنبِهِ، وَكَانَتْ صَلاتُهُ وَمَشْيُهُ إِلى المَسْجِدِ نَافِلَةً»» رواه مسلم.
۱۰۲۷. «از حضرت عثمان سروایت شده است که گفت: دیدم که پیامبر صمانند این وضوی من [۱۹۴]وضو گرفت و سپس فرمودند: «هرکس این چنین وضو بگیرد، تمام گناهان گذشته‌ی او بخشیده می‌شود و نماز و رفتن او به مسجد، دارای اجر و پاداش اضافه خواهد بود»» [۱۹۵].
۱۰۲۸- «وعن أبي هريرةَ سأَنَّ رسولَ اللَّهِ صقال: «إِذا تَوَضَّأَ العبدُ المُسلِم أَوِ الـمؤْمِنُ فَغَسل وجهَهُ خَرجَ مِنْ وَجهِهِ كلُّ خطِيئَة نَظَر إِلَيْهَا بِعيْنيْهِ مع الـماءِ أَوْ معَ آخرِ قَطْرِ الـماءِ، فَإِذا غَسل يديهِ، خَرج مِنْ يديهِ كُلُّ خَطيئَةٍ كانَ بطَشَتْهَا يداهُ مَعَ المَاءِ أَوْ مع آخِر قَطْرِ الـماءِ، فَإِذا غَسلَ رِجَليْهِ، خَرَجَتْ كُلُّ خَطِيئَةٍ مَشَتها رِجلاه مع الـماءِ أَوْ مَع آخرِ قَطرِ الـماءِ، حتى يخرُجَ نَقِيًّا مِن الذُّنُوبِ»» رواه مسلم.
۱۰۲۸. «از ابوهریره سروایت شده است که پیامبر صفرمودند: «هرگاه بنده‌ی مسلمان یا مؤمن وضو گرفت و صورتش را شست، هر گناهی که با نظر چشمانش مرتکب شده، با شستن آب و یا با آخرین قطره‌ی آن، پاک می‌شود و چون دستانش را شست، هر گناهی که با آنها مرتکب شده است، با شستن آب یا با آخرین قطره‌ی آن پاک می‌شود و وقتی که دو پایش را شست، هر گناهی که دو پای او مرتکب شده با آب یا با آخرین قطره‌ی آب، خارج و محو می‌گردد، تا آن‌که در حالی که از وضو فارغ می‌شود که از گناهان، پاک و پاکیزه گشته است»» [۱۹۶].
۱۰۲۹- «وعنْهُ أَنَّ رسُول اللَّهِ صأَتَى الـمقبرةَ فَقَال: «السَّلامُ عَلَيْكُمْ دَار قَومٍ مُؤْمِنينِ وإِنَّا إِنْ شَاءَ اللَّه بِكُمْ لاحِقُونَ، ودِدْتُ أَنَّا قَدْ رأَيْنَا إِخْوانَنَا»: قَالُوا: أَولَسْنَا إِخْوانَكَ يا رسُول اللَّهِ؟ قال: «أَنْتُمْ أَصْحَابي، وَإخْوَانُنَا الّذينَ لَم يَأْتُوا بعد» قالوا: كيف تَعْرِفُ مَنْ لَمْ يَأْتُوا بَعْدُ من أُمَّتِكَ يا رسول الله؟ فقال: «أَرَأَيْتَ لَوْ أَنَّ رَجُلا لهُ خَيْلٌ غُرٌّ مُحجَّلَةٌ بيْنَ ظهْريْ خَيْلٍ دُهْمٍ بِهْمٍ، أَلا يعْرِفُ خَيْلَهُ؟» قَالُوا: بلَى يا رسولُ اللَّهِ، قَالَ: «فَإِنَّهُمْ يأْتُونَ غُرًّا مَحجَّلِينَ مِنَ الوُضُوءِ، وأَنَا فرَطُهُمْ على الحوْضِ»» رواه مسلم.
۱۰۲۹. «از ابوهریره سروایت شده است که پیامبر صبه قبرستان آمد و (خطاب به مردگان) فرمودند: «سلام بر شما ای سرای قومی مؤمن! و ما نیز اگر خدا بخواهد، به شما می‌پیوندیم، دوست داشتم که ما برادران خود را (در دنیا) ببینیم!»، اصحاب گفتند: مگر ما برادران شما نیستیم ای رسول خدا؟! فرمودند: «شما یاران من هستید و برادران ما کسانی هستند که هنوز نیامده‌اند»، عرض کردند: چگونه کسی از امت خود را که هنوز نیامده است، می‌شناسی، ای رسول خدا؟! فرمودند: «اگر مردی باشد که اسبانی سفید پیشانی و دارای نشانه‌های سفید در دست و پا در میان گروه اسبان سیاه و یکرنگ داشته باشد، آیا او اسبان خود را نمی‌شناسد؟»، گفتند: چرا، ای رسول خدا! فرمودند: «امت من هم در قیامت با صورت‌های سفید و نورانی (از اثر وضو) می‌آیند و من پیشاهنگ آنها بر آب حوض کوثر هستم»» [۱۹۷].
۱۰۳۰- «وعنْهُ أَنَّ رسُولَ اللَّهِ صقال: «أَلا أَدُلُّكُمْ على ما يَمْحُو اللَّه بِهِ الخَطَايا، ويرْفَعُ بِهِ الدَّرجاتِ؟ قَالُوا: بلى يا رَسُول اللَّهِ، قَالَ: إِسْباغُ الوُضُوءِ على الـمكَارِهِ وكَثْرَةُ الخُطَا إلى الـمساجِدِ، وانْتِظَارُ الصَّلاةِ بعْد الصَّلاةِ، فَذلِكُمُ الرِّبَاطُ، فذلِكُمُ الرِّباطُ»» رواه مسلم.
۱۰۳۰. «از ابوهریره سروایت شده است که پیامبر صفرمودند: «آیا شما را به چیزی که خداوند با آن گناهان را محو و درجات را نزد خود بالا می‌برد، راهنمایی کنم؟» گفتند: بله، ای رسول خدا! فرمودند: «وضوی کامل و صحیح با تحمل سختی و زحمت (مثلاً سرما یا...) و زیاد قدم برداشتن به‌سوی مساجد و انتظار نمازی دیگر بعد از نماز؛ و رباط، این‌ها هستند»» [۱۹۸].
(رباط: یعنی مداومت بر جنگ در راه خدا و حفظ حدود و مرزهای اسلامی؛ و این اعمال، روح رباط و ادامه‌ی مبارزه با نفس و آرزوهای آن است)».
۱۰۳۱- «وعَنْ أَبي مَالكٍ الأَشْعرِيِّ سقَال: قالَ رسُولُ اللَّهِ ص: «الطُّهُورُ شَطْرُ الإِيمانِ»» رواه مسلم.
وقد سبقَ بِطولِهِ في باب الصبرِ.
وفي الباب حديثُ عمرو بْنِ عَبْسةَ سالسَّابِقُ في آخِرِ باب الرَّجاءِ، وَهُو حدِيثٌ عظيمٌ، مُشْتَمِلٌ على جُملٍ من الخيرات.
۱۰۳۱. «از ابومالک اشعری سروایت شده است که پیامبر صفرمودند: «پاکیزگی (وضو) نصف ایمان است»» [۱۹۹].
و این حدیث مفصلاً در باب صبر [۲۰۰]گذشت.
و در موضوع این باب، حدیث عمرو بن عبسه سدر آخر باب رجا [۲۰۱]گذشت که حدیثی بزرگ و مشتمل بر مواردی از اعمال خیر است.
۱۰۳۲- «وعنْ عُمَر بْنِ الخَطَّابِ سعنِ النَّبِيِّ صقَالَ: «ما مِنْكُمْ مِنْ أَحدٍ يتوضَّأُ فَيُبْلِغُ أَو فَيُسْبِغُ الوُضُوءَ ثُمَّ قَالَ: أَشْهدُ أَنْ لا إِله إِلاَّ اللَّه وحْدَه لا شَريكَ لهُ، وأَشْهدُ أَنَّ مُحمَّدًا عبْدُهُ وَرسُولُه، إِلاَّ فُتِحَت لَهُ أَبْوابُ الجنَّةِ الثَّمَانِيَةُ يَدْخُلُ مِنْ أَيِّها شاءَ»» رواه مسلم.
وزاد الترمذي: «اللَّهُمَّ اجْعلْني من التَّوَّابِينَ واجْعلْني مِنَ المُتَطَهِّرِينَ».
۱۰۳۲. «از حضرت عمر بن خطاب سروایت شده است که پیامبر صفرمودند: «هر کدام از شما وضو بگیرد و آن را به صورت کامل (و شرعی) بگیرد و سپس بگوید: «أَشْهدُ أَنْ لا إِله إِلاَّ اللَّه وحْدَه لا شَريكَ لهُ، وأَشْهدُ أَنَّ مُحمَّدًا عبْدُهُ وَرسُولُه» گواهی می‌دهم که جز الله معبودی به حق نیست و تنها و بی‌شریک است و گواهی می‌دهم که حضرت محمد صبنده و فرستاده‌ی خداست، درهای هشت‌گانه‌ی بهشت برای او گشوده می‌شود که از هر دری که بخواهد، داخل آن گردد»» [۲۰۲].
و ترمذی اضافه کرده است: «اللَّهُمَّ اجْعلْني من التَّوَّابِينَ واجْعلْني مِنَ المُتَطَهِّرِينَ: بار خدایا مرا در شمار توبه‌کنندگان و پاکیزگان قرار ده»» [۲۰۳].
[۱۹۱] متفق علیه است؛ [خ (۱۳۶)، م (۲۴۶)]. [۱۹۲] مسلم روایت کرده است؛ [(۲۵۰)]. [۱۹۳] مسلم روایت کرده است؛ [(۲۴۵)]. [۱۹۴] وضوی حضرت عثمان سچنان که در روایات کامل‌تر آمده است، چنین بوده است: شستن دست‌ها سه بار، مضمضه و استنشاق، شستن صورت سه بار، شستن ساعد راست و چپ تا آرنج هر کدام سه بار، مسح سر، شستن پای راست و چپ تا قوزک سه بار ـ ویراستاران. [۱۹۵] مسلم روایت کرده است؛ [(۲۲۹)]. [۱۹۶] مسلم روایت کرده است؛ [(۲۴۴)]. [این حدیث قبلاً هم به شماره‌ی ۱۲۹، روایت شده است]. [۱۹۷] مسلم روایت کرده است؛ [(۲۴۹)]. [۱۹۸] مسلم روایت کرده است؛ [(۲۵۱)]. [این حدیث قبلاً هم به شماره‌ی ۱۳۱، آمده است]. [۱۹۹] مسلم روایت کرده است؛ [(۲۳۳)]. [۲۰۰] [حدیث شماره‌ی: ۲۵]. [۲۰۱] [حدیث شماره‌ی: ۴۳۸]. [۲۰۲] مسلم روایت کرده است؛ [(۲۳۴)]. [۲۰۳] [(۵۵)].