۲۵۲- باب في مسائل من الدعاء
باب در بیان مسایلی از دعا
۱۴۹۶- «عنْ أُسامَةَ بْنِ زيْدٍ بقالَ: قالَ رسُولُ اللَّه ص: «مَنْ صُنِعَ إَلَيْهِ معْرُوفٌ، فقالَ لِفَاعِلِهِ: جزَاك اللَّه خَيْراً، فَقَد أَبْلَغَ في الثَّنَاءِ»» رواه الترمذي وقَالَ: حَدِيثٌ حسنٌ صَحِيحٌ.
۱۴۹۶. «از اسامه بن زید سروایت شده است پیامبر صفرمودند: «کسی که از جانب کسی دیگر کار نیکی برایش انجام شود و او به انجام دهنده‌ی آن بگوید: جزاک الله خیرا: خداوند جزای خیرت عطا کند، سپاس و تشکر خود را به بهترین وجهی ادا کرده است»» [۶۷۸].
۱۴۹۷- «وَعَن جَابرٍ سقال: قَال رسُولُ اللَّهِ ص: «لا تَدعُوا عَلى أَنْفُسِكُم، وَلا تدْعُوا عَلى أَولادِكُم، ولا تَدْعُوا على أَمْوَالِكُم، لا تُوافِقُوا مِنَ اللَّهِ ساعة يُسأَلُ فِيهَا عَطاءً، فيَسْتَجيبَ لَكُم»» رواه مسلم.
۱۴۹۷. «از جابر سروایت شده است که پیامبر صفرمودند: «به ضرر خود و اولاد و اموالتان دعا نکنید، مبادا آن دعا با ساعتی همراه شودکه ساعت اجابت دعا از طرف خداست و دعای بد شما هم در آن ساعت قبول شود»» [۶۷۹].
۱۴۹۸- «وعن أَبي هُريرةَ سأَنَّ رَسولَ اللَّهِ صقَالَ: «أَقْرَبُ ما يَكُونُ العَبْدُ مِن ربِّهِ وَهُوَ سَاجِدٌ، فَأَكْثِرُوا الدُّعَاءَ»» رواه مسلم.
۱۴۹۸. «از ابوهریره سروایت شده است که پیامبر صفرمودن: «نزدیک‌ترین موقعی که بنده به خدایش نزدیک باشد، موقع سجده است، پس (در سجده) بسیار دعا بخوانید»» [۶۸۰].
۱۴۹۹- «وَعَنْهُ أَنَّ رَسُول اللَّهِ صقَالَ: يُسْتجَابُ لأَحَدِكُم ما لَم يعْجلْ: يقُولُ قَد دَعوتُ رَبِّي، فَلم يسْتَجبْ لي» متفقٌ عليه.
وفي رِوَايَةٍ لـمُسْلِمٍ: ««لا يزَالُ يُسْتَجَابُ لِلعَبْدِ مَا لَم يدعُ بإِثمٍ، أَوْ قَطِيعةِ رَحِمٍ، ما لَمْ يَسْتعْجِلْ» قِيلَ: يا رسُولَ اللَّهِ مَا الاسْتِعْجَالُ؟ قَالَ: «يَقُولُ: قَدْ دعَوْتُ، وَقَدْ دَعَوْتُ فَلَم أَرَ يَسْتَجِيبُ لي، فَيَسْتَحْسِرُ عِنْد ذلك، ويَدَعُ الدُّعَاءَ»».
۱۴۹۹. «از ابوهریره سروایت شده است که پیامبر صفرمودند: «دعای هر کدام از شما قبول می‌شود، مادامی که عجله نکند؛ بگوید: به درگاه خدا دعا کردم و از من قبول نشد»» [۶۸۱].
در روایتی دیگر از مسلم آمده است: ««همیشه از بنده دعا قبول می‌شود مادامی که مضمون دعای او گناه یا قطع رحم نباشد و عجله نکند»، گفته شد: ای رسول خدا! عجله چیست؟ فرمودند: «عجله آن است که بگوید: دعا کردم و دعا کردم و ندیدم که خداوند دعای من را قبول کند، بعد می‌بُرد و ناامید می‌شود و دعا کردن را ترک می‌کند»».
۱۵۰۰- «وَعَنْ أَبي أُمامَةَ سقَالَ: قِيلَ لِرَسُولِ اللَّهِ ص: أَيُّ الدُّعَاءِ أَسْمعُ؟ قَالَ: «جوْفَ اللَّيْلِ الآخِرِ، وَدُبُرَ الصَّلَوَاتِ الـمكْتُوباتِ»» رواه الترمذي وقالَ: حديثٌ حسنٌ.
۱۵۰۰. «از ابوامامه سروایت شده است که گفت: به پیامبر صگفته شد: (ای رسول خدا!) چه دعایی بهتر مورد قبول واقع می‌شود؟ فرمودند: «(دعای) نیمه‌ی آخر شب و (دعای) پس از نمازهای فرض»» [۶۸۲].
۱۵۰۱- «وَعَنْ عُبَادَةَ بْنِ الصَّامِتِ سأَنَّ رسُولَ اللَّهِ صقَالَ: «مَا عَلى الأَرْضِ مُسْلِمٌ يَدْعُو اللَّه تَعالى بِدَعْوَةٍ إِلاَّ آتَاهُ اللَّه إِيَّاهَا، أَوْ صَرَف عنْهُ مِنَ السُّوءِ مِثْلَهَا. ما لَم يدْعُ بإِثْم، أَوْ قَطِيعَةِ رحِمٍ» فَقَالَ رَجُلٌ مِنَ القَوْمِ: إِذاً نُكْثِرُ. قَالَ: «اللَّه أَكْثَرُ»».
رواه الترمذي وقال حَدِيثٌ حَسنٌ صَحِيحٌ: وَرَواهُ الحاكِمُ مِنْ رِوايةِ أَبي سعيِدٍ وَزَاد فِيهِ: «أَوْ يَدَّخر لهُ مِنَ الأَجْرِ مِثْلَها».
۱۵۰۱. «از عباده بن صامت سروایت شده است که پیامبر صفرمودند: «هر مسلمانی در زمین به درگاه خدا دعایی بکند، قطعاً خداوند خواسته‌ی او را عطا یا به اندازه‌ی آن، بدی را از او دور می‌کند، به شرطی که در دعا، گناه یا قطع رحمی نباشد»، مردی از آن گروه گفت: بنابراین ما از این پس بیشتر دعا خواهیم کرد، پیامبر صفرمودند: «(قبول و رحم) خداوند بیشتر است»؛ حاکم نیز آن را از ابوسعید سروایت کرده و اضافه کرده است: «یا خداوند پاداشی مانند آن را برای او ذخیره می‌کند»» [۶۸۳].
۱۵۰۲- «وعَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ بأَنَّ رسُولَ اللَّه صكَان يقُولُ عِنْد الكرْبِ: «لا إِلَه إِلاَّ اللَّه العظِيمُ الحلِيمُ، لا إِله إِلاَّ اللَّه رَبُّ العَرْشِ العظِيمِ، لا إِلَهَ إِلاَّ اللَّه رَبُّ السمَواتِ، وربُّ الأَرْض، ورَبُّ العرشِ الكريمِ»» متفقٌ عليه.
۱۵۰۲. «از ابن عباس بروایت شده است که پیامبر صموقع غم و غصه، می‌فرمود: «لا إِلَه إِلاَّ اللَّه العظِیمُ الحلِیمُ، لا إِله إِلاَّ اللَّه رَبُّ العَرْشِ العظِیمِ، لا إِلَهَ إِلاَّ اللَّه رَبُّ السمَواتِ، وربُّ الأَرْض، ورَبُّ العرشِ الکریمِ: هیچ خدایی جز خدای یکتا نیست که بسیار با عظمت و صاحب حلم است، هیچ خدایی جز خدای یکتا نیست که پروردگار عرش عظیم است، هیچ خدایی جز خدای یکتا نیست و پروردگار آسمان‌ها و پروردگار زمین و پروردگار عرش کریم است»» [۶۸۴].
[۶۷۸] ترمذی [(۲۰۳۶)] روایت کرده و گفته است: حدیث حسن صحیح است. [۶۷۹] مسلم روایت کرده است؛ [(۹۲۰)]. [۶۸۰] مسلم روایت کرده است؛ [(۴۸۲)]. [این حدیث قبلاً هم به شماره‌ی ۱۴۲۸، آمده است]. [۶۸۱] متفق علیه است؛ [خ (۶۳۴۰)، م (۲۷۳۵]. [۶۸۲] ترمذی [(۳۴۹۴)] روایت کرده و گفته است: حدیثی حسن است. [۶۸۳] ترمذی [(۳۶۰۲)] روایت کرده و گفته است: حدیث حسن صحیح است. [۶۸۴] متفق علیه است؛ [خ (۶۳۴۵)، م (۲۷۳۰)].