۲۶۲. باب الحث علی التثبت فیمـا یقوله و یحکیه
باب تشویق به باور داشتن و اطمینان شخص در آن‌چه می‌گوید یا از دیگران بازگو می‌کند
قال الله تعالی:
﴿وَلَا تَقۡفُ مَا لَيۡسَ لَكَ بِهِۦ عِلۡمٌ﴾[الإسراء: ۳۶].
«از چیزی دنباله‌روی نکن که از آن آگاهی نداری».
و قال تعالی:
﴿مَّا يَلۡفِظُ مِن قَوۡلٍ إِلَّا لَدَيۡهِ رَقِيبٌ عَتِيدٞ١٨﴾[ق: ۱۸]
«انسان هیچ سخنی را بر زبان نمی‌راند، مگر این که فرشته‌ای مراقب و آماده‌ی دریافت و نوشتن آن سخن است».
۱۵۴۷- «وعنْ أبي هُريْرة سأنَّ النبيَّ صقال: «كفي بالمَرءِ كَذِباً أنْ يُحَدِّثَ بِكُلِّ ما سمعِ»» رواه مسلم.
۱۵۴۷. «از ابوهریره سروایت شده است که پیامبر صفرمودند: «برای دروغگویی انسان همین کافی است که هرچه را که شنیده است، (برای مردم) بازگو کند»» [۷۴۰].
۱۵۴۸- «وعن سَمُرة سقال: قال رسُولُ اللَّه ص: «منْ حدَّث عنِّي بِحَدِيثٍ يرَى أنَّهُ كذِبٌ، فَهُو أحدُ الكَاذِبين»» رواه مسلم.
۱۵۴۸. «از سمره سروایت شده است که پیامبر صفرمودند: «هرکسی حدیثی را از من بازگو نماید که گمان می‌برد دروغ است، او خود یکی از دروغگویان خواهد شد»» [۷۴۱].
۱۵۴۹- «وعنْ أسماءَ لأن امْرأة قالَتْ: يا رَسُول اللَّه إنَّ لي ضرَّةً فهل علَيَّ جناحٌ إنْ تَشبعْتُ من زوجي غيْرَ الذي يُعطِيني؟ فقال النبيُّ ص: «المُتشبِّعُ بِما لـم يُعْطَ كَلابِس ثَوْبَي زُورٍ»» متفقٌ عليه.
الـمُتشبِّعُ: هو الذي يُظهرُ الشَّبع وليس بشبعان، ومعناها هُنا: أنَّهُ يُظهرُ أنه حَصلَ له فضِيلةٌ وليْستْ حاصِلة. «ولابِس ثَوْبي زورٍ» أي: ذِي زُورٍ، وهو الذي يزَوِّرُ على النَّاس، بأن يَتَزَيَّى بِزيِّ أهل الزُّهدِ أو العِلم أو الثرْوةِ، ليغْترَّ بِهِ النَّاسُ وليْس هو بِتِلك الصِّفةِ، وقيل غَيْرُ ذلك والله أعلم.
۱۵۴۹. «از اسماء لروایت شده است که زنی گفت: ای رسول خدا! من هویی دارم، آیا بر من گناهی است که (پیش او) سهم خود را از آن‌چه که شوهرم به من عطا می‌کند، بیشتر نشان دهم؟ پیامبر صفرمودند: «انسان خودنما به چیزی که به او داده نشده و ندارد، مانند پوشنده‌ی دو لباس ناحق است»» [۷۴۲].
المتشبع: کسی است که اظهار سیری کند در حالی که سیر نیست و در این‌جا مقصود آن است که چنان وانمود کند که فضیلتی برایش حاصل شده است و چنان نباشد. «و لابس ثوبی زور: پوشنده‌ی دو لباس ناحق»: یعنی: صاحب ظلم و دروغ و ریا و آن، کسی است که در نظر مردم تظاهر کند و به لباس اهل زهد و ورع یا اهل دانش و فضیلت و یا اهل ثروت و مال درآید تا این‌که مردم به او فریب بخورند، در صورتی که او دارای این صفت‌ها نیست و غیر این‌ها نیز گفته شده است ـ و خداوند آگاه‌تر است.
[۷۴۰] مسلم روایت کرده است؛ [(۵)]. [۷۴۱] مسلم روایت کرده است؛ [(۱/۹)]. [۷۴۲] متفق علیه. [خ (۵۲۱۹)، م (۲۱۳۰)].