المصوّر أ

«الـمصور» اسمی از اسماء الله می‌باشد که در قرآن کریم، نص در مورد آن وارد گردیده است.

خداوند می‌فرماید:

﴿هُوَ ٱللَّهُ ٱلۡخَٰلِقُ ٱلۡبَارِئُ ٱلۡمُصَوِّرُ﴾[الحشر: ۲۴].

«او خداوندی است که طراح هستی و آفریدگار آن از نیستی و صورتگر جهان است».

﴿هُوَ ٱلَّذِي يُصَوِّرُكُمۡ فِي ٱلۡأَرۡحَامِ كَيۡفَ يَشَآءُ﴾[آل عمران: ۶].

«او است که شما را در رحم‌های (مادران) هر آن گونه که بخواهد شکل می‌بخشد».

و معنایش این است که خداوند به وجود آورنده‌ی صورت مخلوقات و تزئین‌کننده‌ی آن براساس حکمتش می‌باشد.

خداوند بر هر مخلوقی صورتی براساس آنچه حکمت ازلی خداوند اقتضا می‌کند، بدو عطا می‌نماید خداوند می‌فرماید:

﴿لَقَدۡ خَلَقۡنَا ٱلۡإِنسَٰنَ فِيٓ أَحۡسَنِ تَقۡوِيمٖ ٤﴾[التین: ۴].

«ما انسان را (از نظر جسم و روح) در بهترین شکل و زیباترین سیما آفریدیم».

خداوند خالق است، زیرا که تقدیر می‌کند و باریء است؛ زیرا که مخترع اشیاء است و مصور است؛ چون که صورتگر اشیاء خلق شده است. مصور کسی است که به اشیاء صورت می‌دهد و لباس کمال و زیبایی بدیشان می‌پوشاند. خداوند تبارک و تعالی به هر موجودی صورتی متناسب خودش و استعدادی که او را به کمال برساند را عطا می‌کند. و صورت آدمیان را در بهترین وجه که مورد توجه دیگران قرار می‌گیرد و قلب‌ها به سویش گرایش می‌یابند، آفریده است.

خداوند می‌فرماید:

﴿وَصَوَّرَكُمۡ فَأَحۡسَنَ صُوَرَكُمۡ﴾[غافر: ۶۴].

«و شما را شکل بخشید و شکل‌هایتان را زیبا بیافرید».

﴿هُوَ ٱلَّذِي يُصَوِّرُكُمۡ فِي ٱلۡأَرۡحَامِ كَيۡفَ يَشَآءُ﴾[آل عمران: ۶].

«اوست که شما را در رحم‌های (مادران) هر آن گونه که بخواهد، شکل می‌بخشد».

بدین خاطر احترام مادر واجب است؛ زیرا که مظهر ظهور نور خداوند مصور است. خداوند تو را کمال عطا کرد در حالی که در شکمش بودی، پس هر گاه به عطوفت و مهربانی مادرت توجه کردی، بدان که قلبش مظهر رحمت است و پستانش منبع نعمت است و رحمش محل ظهور کامل‌ترین صورتی است که خداوند آن را خلق و ابداع نموده است. هنگامی که به مادرت گفتی که مادر تو کیستی و من کی‌ام؟ با زبان حال به تو می‌گوید: تو از منی و من برای تو، و تو و من از آبی پست. و مبدأ همه از گل. و زیبایی که در ما هست، امانتی از جانب خداست در این هنگام نور خداوند خالق باریء مصور در تو و مادرت و جهان تجلی می‌یابد.

اگر در تفکر کردن و تأمل و تصور جهان مداومت نمایی، برایت روشن می‌گردد که همه‌ی جهان حکم یک شخص واحد را دارد و تمامی مراتب در شکل یک انسان تجسم می‌یابد، مثلاً انسان دارای روح، عقل، نفس، حس، جسم و جوارح است. سر انسان و آنچه از حواس در آن است همچون عالم بالا و آنچه از آثار در آن است، دیده می‌شود و معده و آنچه در آن است همچون عالم پایین و آنچه از آثار در آن است، می‌باشد؛ اما جوارح آدمی همچون لشکریان خدایند که هر چه اراده فرماید اجرا می‌گردد و روح همچون ملائکه‌ای است که مملکتی به تصرفش در آمده و او به خلافت در آن سرزمین قرار گرفته آن هم از سوی ملک الملوک که وجود را تسخیر کرده است. هرگاه خواستی که جمال خداوند مصور را مشاهده کنی، پس بنگر به صورت جمادات و رنگ‌هایشان، و معادن و اشکالش، و گیاهان و عجائبشان، و پرندگان و غرائب آن‌ها، و حیوانات و هم‌چنین به سوی ستارگان و صفایشان بنگر زیرا همگی تأکید دارند بر این که پایین‌ترین در خدمت بالاترین است و جمال بالاتر جز به واسطه‌ی پائین‌تر ظاهر نمی‌گردد، هم‌چنان که کمال روح جز با جسم بروز نمی‌یابد و مزایای روح جز با ظهور این هیکل ظاهر نمی‌گردد. شیرینی اسم مصور را نمی‌چشد مگر کسی که در نفسش تفکر کند و تمامی عالم‌ها و معانی آن را در آن پیچیده و جمع گشته بیند؛ زیرا که او خلاصه و برگزیده‌ی جهان است و جهان برای خدمت به بنده آفریده شده است و بنده برای خدمت اللهﻷآفریده شده است. تنها خداوند پاک و منزه مصور است. هر وقت که تو خواهان فرزندی با صورت خاصی یا هیئت زیبایی یا هر شکلی که می‌پسندی، باشی، نمی‌توانی بدان دست‌یابی؛ زیرا خداوند است که جنین را به هر صورت که اراده کند تصویرنگاری می‌کند. به هر کس بخواهد دختر و به هر کس بخواهد پسر می‌دهد. در توان هیچ شخصی نیست که پسر را به دختر یا برعکس تبدیل نماید؛ زیرا این کار فقط کار خداوند مصور حکیم است. تو مپندار که با خارج شدن جنین از تاریکی رحم و باز کردن چشمش به نور جهان کار تصویرگری پایان یافته؛ بلکه پیوسته مصور حکیم او را تصویردهی می‌کند تا زمانی که زندگی‌اش به پایان می‌رسد و اجزایش از هم متفرق می‌گردد. صورت نوزاد غیر از صورت کودک بریده شده از شیر است و صورت نوجوان غیر از صورت جوان است و صورت جوان غیر از صورت شخصی میانسال است و صورت میانسال جدای از صورت پیرمردی در هنگامه‌ی مرگ است. پاک و منزه مصوری است که هیچ چیزی بر او پوشیده نیست. خداوند ﻷبا این صورت زیبایی که بدو عطا کرد بر او منت نهاد. خداوند می‌فرماید:

﴿خَلَقَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَ بِٱلۡحَقِّ وَصَوَّرَكُمۡ فَأَحۡسَنَ صُوَرَكُمۡۖ وَإِلَيۡهِ ٱلۡمَصِيرُ ٣﴾[التغابن: ۳].

«خداوند، آسمان‌ها و زمین را به حق آفریده است و شما را شکل بخشیده است و شکل‌های شما را خوب و زیبا کرده است. سرانجام بازگشت به سوی او است».

خداوند سبحان بیان می‌دارد که آدمی را در زیباترین و متعادل‌ترین صورت آفریده است و او را همچون حیوانات بر روی افتاده خلق نکرده است و او را همچون چهارپایانی که بر روی چهارپا راه می‌روند نیافریده است و اگر صورت دیگر حیوانات را در ذهنت مورد بررسی قرار دهی، در می‌یابی که صورت انسان بهترین، زیباترین و متعادل‌ترین حالت را دارا است و اگر به آدمی اختیار داده می‌شد که صورتی برای خود برگزیند، همین صورتی را که الله ﻷترکیب کرده است برای خود بر می‌گزید؛ زیرا قسمتی وجود ندارد که آدمی بگوید: کاشکی این نبود و هیچ نقصی در آدمی یافت نمی‌شود که آدمی بگوید: ای کاش! این نقص وجود نمی‌داشت. حال هنگامی که به سوی غیر انسان از انواع حیوانات و پرندگان و ماهی‌ها و حیوانات آبزی و حشرات و دیگر حیواناتی که در شمارش نمی‌گنجند و محصور نمی‌شوند، نظری بیفکنی، انواع صورت‌ها و رنگ‌ها و شکل‌ها و هیئت‌های متفاوتی را می‌بینی که تو را به تعجب می‌اندازد و این تعجب و شگفتی و اختلاف‌های زیبا تو را قانع می‌کند که این در توان هیچ‌کس جز خداوند خلاق علیم مصور حکیم نیست و تو را به صدا وا‌می‌دارد که بگویی: الله الله و تو را وادار می‌کند که از اعماق قلبت و با تمام حقانیت و صدق بگویی: لا إله إلا الله، الله أکبر ولله الحمد.