بهرهی بنده از اسم الجبار
اگر میخواهی که به نور اسم جبار مزین و آراسته گردی، پس به هدایت طه حبیب صمتمسک شو و خود را به خواری در برابر خداوند آراسته گردان و خود را به اخلاق پسندیده مزین کن تا خداوند تو را لباس هیبت بپوشاند و قلبها را در برابر تو به احترام وادارد و مردم هنگام مشاهدهی و شنیدن صدایت خضوع نمایند و بر نفس خودت جبار باش و آن را از معصیت نگهبانی و محافظت نما و در ریزهکاریهای امور، هوشیارانه برخورد کن و در هنگام وسوسههای قلبت آگاهانه برخورد کن تا به درجهی استتباع برسی؛ یعنی کسانی به دنبالهروی از تو بپردازند. و بدین طریق به مردم فایده برسانی و قلبها مجذوب تو شده و مردم را به حق جمع گردانی و قلبها را با ارشادت زنده گردانی و ایشان را به سوی خدا راهنمایی و دلالت کنی و بدیشان بیاموزی که خداوند جبار کسی است که ارادهاش در تمامی جهان قابل اجرا است و او هر دشمن و ظالمی را در هم میکوبد بر بنده ضروری است که بنده و اسیر شهوات نگردد و این حالت میسر نمیشود مگر وقتی که نفسش قوی گشته و روحش به نور خداوندی منور گردد و همتش بزرگ، به گونهای که به جز خداوند به نسبت دیگران جبار جلوه نماید؛ یعنی در دنیا و آخرتش جز به خدا به سوی چیز دیگری توجه ننماید، آن چنان که خداوند در توصیف رسولش میفرماید:
﴿مَا زَاغَ ٱلۡبَصَرُ وَمَا طَغَىٰ ١٧﴾[النجم: ۱۷].
«چشم (محمد در دیدن خود به چپ و راست) منحرف نشد و به خطا نرفت و سرکشی نکرد و (تنها به همان چیزی نگریست که میبایست ببیند و بنگرد)».
پس به نسبت شهواتت آنچه ظاهر و آنچه پوشیده است، جبار باش تا به اندازهی استعداد و قابلیتت این اسم در تو تحقق یابد. بندهی محبوب در پیشگاه خداوند کسی است که بر نفسش جبار باشد. با کفار و گناهکاران برخورد شدید نموده و با نفسش برخورد نرم ننماید. از میان عارفان، جبار کسی است که در ظاهر و باطن خود را میشکند و خدای جبار آن خودشکنی او را جبران و اصلاح نموده و قدر و منزلتش را بالا میبرد و یادش را منتشر گردانیده و مذاقش را با حلال شیرین مینماید و کلامش را میآراید، پس هرکس که او را بنگرد به او متمایل گشته و حالش را اصلاح مینماید؛ زیرا حالت ظاهری او زیباست و مجذوب کنندهی قلبهاست و نهانیهای باطنش به اسرار غیبی آباد میگردد، پس به عنوان الگوی متبوع و نافعی در میآید و همیشه دنبالهرو او گشته؛ زیرا خیر را در او میجویند. او که در خودشکنی و اصلاح کارهایش بسیار کوشیده است، مقام عالی کسب نموده که با آن، کفار و گناهکاران را خوار و ذلیل میگرداند. آنچه در نظرش مهم است، کشف حق و حقیقت است و جز در کنار اهل صدق احساس انس و آرامش نمیکند. و ما هر کس را که بدین صفات آراسته دیدیم، محبتش بر ما واجب است و باید به هدایتش تمسک جوییم، زیرا عنایت خداوندی شامل تلاش و کوشش گردیده است. وقتی که بندهی سالک در مسیر راه خدایی دانست که خداوند جبار کارها را اصلاح مینماید، کارهایش را به او میسپارد و در تمامی حالتهایش به او توکل میکند، اگر خیری را دریافت، میداند که آن از جانب خداست، پس او را حمد و ستایش و شکرگزاری میکند و اگر ضرور و زیانی بدو رسید، میداند که خداوند او را از آن سختی و مشکل میرهاند.
هر گاه احوال بنده دگرگون شد و مالش کم گشته، فرزندانش زیاد شده، تدبیر امورش رو به ضعف نهاد، اعتماد و توکل میکند و میداند خداوند کریمی است که به واسطهی کرمش نعمتها را ارزانی میدارد و افعال خداوندی همه حسن و با فضیلت است.
هنگامی که بنده دانست که خداوند متعال مخلوقات را براساس ارادهی تسخیریاش به تحرک در میآورد و آنچه را خداوند حکم کند فرمانبرداری مینماید و خود را از رنج تفکر و سختی چارهاندیشی میرهاند. بعضی از عارفان از زبان خداوند میفرمایند: بندهام اراده میکند و من هم اراده میکنم و آنها را من اراده میکنم، روی میدهد پس اگر بر آنچه من اراده کردهام، راضی و خشنود بود. آنچه را اراده کرده بود کفایت میکند و اگر بدانچه من اراده کردهام، راضی نشد به خاطر آنچه در جستجویش است در سختی میافتد در حالی که جز آنچه من اراده کردهام را به چنگ نمیآورد، آن چنان که شاعر میگوید:
سيکون الذی قضی
سخط العبد أم رضی
فدع الهم يا فتی
کل هم سيقضی
آنچه تقدیر گشته اجرا میشود چه بنده راضی باشد چه ناراضی. پس ای جوانمرد! خود را از قید تفکرات رها کن که آنچه تقدیر گشته، اجرا میشود.
عبدالجبار: او کسی است که هر نقصی را جبران میکند؛ زیرا که خداوند حالش را اصلاح کرده و با تجلی اسم جبار بر او، او بر هر آنچه در اطرافش است و بر آن تسلط دارد به اصلاحشان میپردازد.
دعا: خداوندا! تو جباری هستی که ارادهات در تمامی جهان اجرا میگردد و تو درهم شکنندهی هر دشمن ظالمی هستی و قدرت انتقامت را بر گناهکاران چیره گردانیدهای تا آنان را به اسلام فراخوانی. پروردگارا! ما را با قدرت نافذ و برترت یاری رسان تا نقایص نفوسمان را اصلاح نماییم و ما را بر کفار و اهل پلیدیها برتری ده و از شیطان طرد شده رها گردان. و به ما قدرت خوشکنی در پیشگاهت را عطا فرما تا تو کوتاهیهایمان را اصلاح و جبران فرمایی و به ما قدرت تمسک و شریعتت عطا فرما تا امورمان اصلاح گردد که تو بر هر کاری توانایی.
وصلی الله علی سیدنا محمد وعلی آله وصحبه وسلم