الوالی أ

«الوالي» اسمی از اسماء الله الحسنی است که در حدیث پیامبر صوارد گردیده است. در قرآن کریم آیاتی وجود دارد که بیان می‌کند جز خداوند کس دیگری سرپرست و یاور و عهده‌دار امور مخلوقات نیست و اگر گاهی بنده‌ای والی نامیده می‌شود، این مجازی است؛ زیرا که خداوند او را جانشین تدبیر و حفظ چیزهایی کرده که تحت اختیار اوست. خداوند می‌فرماید:

﴿وَإِذَآ أَرَادَ ٱللَّهُ بِقَوۡمٖ سُوٓءٗا فَلَا مَرَدَّ لَهُۥۚ وَمَا لَهُم مِّن دُونِهِۦ مِن وَالٍ ١١﴾[الرعد: ۱۱].

«و هنگامی که خدا بخواهد بلایی به قومی برساند هیچ‌کس و هیچ چیزی نمی‌تواند آن را (از ایشان) برگرداند، و هیچ کس غیر از خدا نمی‌تواند یاور و مددکار آنان شود».

فقط خداوند سبحان یاور و مددکار حقیقی است، اوست که بندگان مؤمن و صالحش را یاری و سرپرستی می‌کند. خدا و پیامبر از خود مؤمنان نسبت بدانان اولویت بیشتری دارند. خداوند می‌فرماید:

﴿إِنَّ وَلِـِّۧيَ ٱللَّهُ ٱلَّذِي نَزَّلَ ٱلۡكِتَٰبَۖ وَهُوَ يَتَوَلَّى ٱلصَّٰلِحِينَ ١٩٦﴾[الاعراف: ۱۹۶].

«بی‌گمان سرپرست من خدایی است که این کتاب (قرآن را بر من) نازل کرده است و اوست که بندگان شایسته را یاری و سرپرستی می‌کند».

﴿ٱللَّهُ وَلِيُّ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ يُخۡرِجُهُم مِّنَ ٱلظُّلُمَٰتِ إِلَى ٱلنُّورِۖ وَٱلَّذِينَ كَفَرُوٓاْ أَوۡلِيَآؤُهُمُ ٱلطَّٰغُوتُ يُخۡرِجُونَهُم مِّنَ ٱلنُّورِ إِلَى ٱلظُّلُمَٰتِ﴾[البقرة: ۲۵۷].

«خداوند متولی و عهده‌دار (امور) کسانی است که ایمان آورده‌اند. ایشان را از تاریکی‌های (زمخت گمراهی شک و حیرت) بیرون می‌آورد و به سوی نور (حق و اطمینان) رهنمون می‌شود و (اما) کسانی که کفر ورزیده‌اند، طاغوت (شیاطنی و داعیان شر و ضلال) متولی و سرپرست ایشان‌اند، آنان را از نور (ایمان و فطرت پاک) بیرون آورده و به سوی تاریکی‌های (زمخت کفر و فساد) می‌کشانند».

الوالی کسی است که عهده‌دار امور مخلوقاتش می‌شود و هر آن گونه که بخواهد در آن‌ها تصرف می‌کند و امرش را در میان آنان اجرا می‌کند و با قدرت و نعمت‌هایش حکمش را در میان آنان جاری می‌کند.

الوالی کسی است که تدبیر کننده‌ی امور آفریدگان و سرپرست و یاور ایشان است و این چنین کاری فقط با تدبیر و قدرت و علم قابل انجام است و کسی که تمامی این صفات را داشته باشد، فقط خداوند است، زیرا که او در چاره‌اندیشی یگانه است و با آن دوام بقای آنان را ایجاد می‌کند. خداوند هر گونه که بخواهد در جهان تصرف می‌کند. اوست که در ازل کارهای مخلوقاتش را چاره‌اندیشی نموده و برای همیشه آن را آشکار ساخته است؛ زیرا که حکمش کریمانه و مهربانانه است. اوست که با احسان، سرپرستی بندگان را به عهده دارد و براساس مهربانی‌اش امدادش را بدانان می‌رساند، بخشش‌هایش پشت‌سر هم و بدون قطع شدن ادامه دارد و بدون هیچ مانعی آن‌ها را بر سر بندگانش می‌ریزد.