المانع أ

«الـمانع» از اسماء الله الحسنی می‌باشد که در حدیث رسول‌الله صوارد گردیده است. المانع در وصف خداوند جل جلاله به معنای منع بلا از اولیائش است. گاهی به معنای ندادن و عطا نکردن به هر آن که از دوستان و دشمنانش که بخواهد. هرگاه که دوستانش را از بلا محفوظ می‌دارد، این لطفی زیبا از جانب خداست و هر گاه که چیزی را از اولیائش منع می‌کند، این هم فضلی فراوان از جانب اوست. اگر خیر را از دشمنانش منع نکند، این اعطای خیر به آن‌ها حجتی بر آنان شده و آنان را به سنت استدراج مبتلا می‌کند و در آخرت خیر را از ایشان منع می‌کند و سبب عذاب و ذلت آن‌ها می‌شود.

گاهی اوقات مانع از رسیدن افکار مضر و خطرناک در قلب بنده‌اش شده و اجازه‌ی ایجاد اراده، جهت اجرای آن افکار بد را بدو نمی‌دهد. و این نشانه‌ی مهربانی و رفق خداوند بدان بنده است. خداوند می‌فرماید:

﴿وَٱعۡلَمُوٓاْ أَنَّ ٱللَّهَ يَحُولُ بَيۡنَ ٱلۡمَرۡءِ وَقَلۡبِهِۦ﴾[الانفال: ۲۴].

«و بدانید که خداوند میان انسان و دل او جدایی می‌اندازد (و می‌تواند انسان را از رسیدن به خواسته‌ها و آرزوهای دل باز دارد و او را بمیراند و نگذارد عمر طولانی داشته باشد که مهم‌ترین آرزوی دل هر انسانی است)».

خداوند سبحان دنیا را به هر آن کس که آن را می‌طلبد و یا نمی‌طلبد، ارزانی می‌دارد، اما فقط قلب کسانی را در برابر مخالفت‌ها حمایت کرده و در پناه می‌گیرد که جزو خواص اولیاء باشد. گاهی آرزوهای طول و دراز و شهوات را از نفس‌های مردمان منع کرده و ارادت و اختیارات را از قلب خواص منع می‌کند. شبهه‌ها را از قلب‌ها می‌زداید و عقاید را از بدعت‌ها و از مخالفت در وقت‌های مشخص گشته (در انجام عبادت) و نفس‌ها را از رذالت و پستی منع می‌نماید و این به خاطر نعمت‌هایی است که بندگان مقربش را به واسطه‌ی آن مختص گردانیده و اولیاء منتخب را به واسطه‌ی آن تکریم نموده است.

المانع کسی است که هر آنچه را از هر که بخواهد، منع می‌کند در حالی که همین منع کردن در بطن خود عطاء را در بردارد. گاهی از بنده‌ای داشتن مال فراوان منع می‌شود در حالی که کمال و جمال بدو ارزانی می‌شود و یا گاهی بنده تن سالمی ندارد در حالی که در برابر هر آنچه بر سرش می‌آید رضایت به تقدیرات عطا می‌گردد.

المانع عطا کننده نیز هست، زیرا در بطن منع عطا نیز وجود دارد و در ظاهر عطا بلا نیز نهفته است. باید که نسبت بدین حقیقت آگاهی و دقت داشت تا بر راه مستقیم حرکت کرد.