المحیی أ
«الـمحیی» اسمی از اسماء الله الحسنی است که در حدیث پیامبراسلام صو در بسیاری جاها در قرآن کریم بیان گردیده است، مثلاً:
﴿ذَٰلِكَ بِأَنَّ ٱللَّهَ هُوَ ٱلۡحَقُّ وَأَنَّهُۥ يُحۡيِ ٱلۡمَوۡتَىٰ وَأَنَّهُۥ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرٞ ٦﴾[الحج: ۶].
«آن (چیزهایی که در آیات پیشین درباره‌ی مراحل مختلف آفرینش انسان و جهان گیاهان بازگو شد) بدان خاطر است که (بدانید) خدا حق است و (لذا نظامی را که آفریده، نیز حق بوده و بیهوده و بی‌هدف نیست، و به زبان حال به شما می‌گوید) او مردگان را زنده می‌گرداند و وی بر هر چیزی توانا است».
﴿لَآ إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ يُحۡيِۦ وَيُمِيتُۖ رَبُّكُمۡ وَرَبُّ ءَابَآئِكُمُ ٱلۡأَوَّلِينَ ٨﴾[الدخان: ۸].
«جز او خدایی نیست، و او است که زنده می‌گرداندو می‌میراند، و پروردگار شما و پروردگار پدران و نیاکان پیشین شما است».
﴿وَإِنَّا لَنَحۡنُ نُحۡيِۦ وَنُمِيتُ وَنَحۡنُ ٱلۡوَٰرِثُونَ ٢٣﴾[الحجر: ۲۳].
«و ماییم که زنده می‌گردانیم و می‌میرانیم (و باقی بوده) و وارث جهان می‌باشیم».
حال به این کلام خداوند بنگر که:
﴿أَوَ مَن كَانَ مَيۡتٗا فَأَحۡيَيۡنَٰهُ وَجَعَلۡنَا لَهُۥ نُورٗا يَمۡشِي بِهِۦ فِي ٱلنَّاسِ كَمَن مَّثَلُهُۥ فِي ٱلظُّلُمَٰتِ لَيۡسَ بِخَارِجٖ مِّنۡهَا﴾[الانعام: ۱۲۲].
«آیا کسی که (به سبب کفر و ضلال همچون) مرده‌ای بوده است و ما او را (با اعطاء ایمان در پرتو قرآن) زنده کرده‌ایم و نوری (از مناره‌ی ایمان) فرا راه او داشته‌ایم که در پرتو آن، میان مردمان راه می‌رود مانند کسی است که به مثل گویی در تاریکی‌ها فرو رفته است و از آن تاریکی‌ها نمی‌تواند بیرون بیاید».
در این اشاره‌ی است که قلب‌ها با نور خداوندی زنده می‌گردند. و یا می‌فرماید:
﴿كَيۡفَ تَكۡفُرُونَ بِٱللَّهِ وَكُنتُمۡ أَمۡوَٰتٗا فَأَحۡيَٰكُمۡۖ ثُمَّ يُمِيتُكُمۡ ثُمَّ يُحۡيِيكُمۡ ثُمَّ إِلَيۡهِ تُرۡجَعُونَ ٢٨﴾[البقرة: ۲۸].
«(جای تعجب است) چگونه خدا را انکار و نسبت بدو کفر می‌ورزید؟ در صورتی که (نگاهی به چگونگی هستی خودتان و اوضاعی که دارید، برای پی بردن به وجود خدا کافی است شما (چیزهای بی‌جان و) مردگانی بودید که خدا شما را بیافرید و جانتان بخشید، سپس شما را می‌میراند بعد از آن زنده‌تان می‌گرداند، آنگاه به سوی او برگردانده می‌شوید».
﴿وَلَكُمۡ فِي ٱلۡأَرۡضِ مُسۡتَقَرّٞ وَمَتَٰعٌ إِلَىٰ حِينٖ ٣٦ فَتَلَقَّىٰٓ ءَادَمُ مِن رَّبِّهِۦ كَلِمَٰتٖ فَتَابَ عَلَيۡهِۚ إِنَّهُۥ هُوَ ٱلتَّوَّابُ ٱلرَّحِيمُ ٣٧﴾[الاعراف: ۲۴-۲۵].
«در زمین تا روزگاری استقرار خواهید داشت و (از نعمت‌های آن) بهره‌مند خواهید شد (خداوند) گفت: در زمین (تولید نسل می‌کنید و) زندگی به سر می‌برید و در آن می‌میرید (و دفن می‌شوید) و از آن (هنگام رستاخیز زنده می‌گردید و ) بیرون می‌آئید».
محیی کسی است که تو را با یاد خودش زنده گرداند و با نیکوکاری‌اش تو را به بندگی برای شکرگزاری‌اش برگزیند. او کسی است که قلب‌های عارفان را با انواع معارفش زنده نموده و با لطف مشاهده‌اش ارواحشان را زنده می‌گرداند. او کسی است که عارفان را با موافقت و همراهی با دستوراتش زندگی می‌بخشد. خداوند ﻷ نطفه و علقه را با اعطای زندگی به آن‌ها زندگی بخشید و زمین را با بارش باران زنده گردانید. به آثار (باران یعنی) رحمت الهی بنگر که چگونه زمین را پس از مردنش زنده می‌کند. آن کس (که زمین مرده را این چنین با نزول باران زنده می‌کند) زنده کننده‌ی مردگان (در رستاخیز) است. خداوند زنده کننده و میراننده است. جسم‌ها را به وسیله‌ی روح‌ها زنده می‌گرداند و ارواح را با معارف و واردات غیبی زنده می‌گرداند. خداوند می‌فرماید:
﴿أَوَ مَن كَانَ مَيۡتٗا فَأَحۡيَيۡنَٰهُ﴾[الانعام: ۱۲۲].
«آیا کسی که (به سبب کفر و ضلال همچون) مرده‌ای بوده است و ما او را (با اعطاء ایمان در پرتو قرآن) زنده کرده‌ایم».
﴿وَمَا يَسۡتَوِي ٱلۡأَحۡيَآءُ وَلَا ٱلۡأَمۡوَٰتُ﴾[فاطر: ۲۲].
«و مردگان و زندگان هم مساوی نمی‌باشند».
خداوند ﻷزندگی را به تمامی موجودات زنده عطا کرده است. آفریننده‌ی مرگ و زندگی جز خداوند کسی دیگر نیست و اوست که می‌میراند و زنده می‌گرداند. مرگ و زندگی دو مرتبه هستند که براساس اراده و خواست خداوند روی می‌دهد. اگر بخواهد زنده می‌گرداند و اگر بخواهد می‌میراند و این براساس علم ازلی او و مطابق آن صورت می‌گیرد.
تنها خداوند زنده و باقی است که حیاتش ذاتی بوده و ازلاً و ابداً زنده است و فقط کلمه‌ی حی در مورد او اطلاق کلی داشته و کلام او قابل اجرا است و هر زنده‌ای زنده به ذات خود نیست، بلکه به کمک زندگی بخشی او زنده است و به هر موجودی زندگی متناسب با وجود او بدو عطا کرده است؛ مثلاً ملائکه حیاتشان به نور است و لذتی که به ایشان شادی و لذت می‌بخشد ذکر پروردگارشان است. گیاهان و موجودات بی‌جان و تمامی حقایق حیاتی دارند که به مدد خداوند حی آن را در یافت داشته‌اند. خداوند می‌فرماید:
﴿وَإِن مِّن شَيۡءٍ إِلَّا يُسَبِّحُ بِحَمۡدِهِۦ﴾[الإسراء: ۴۴].
«بلکه هیچ موجودی نیست مگر این که (به زبان حال یا قال) حمد و ثنای وی می‌گویند».
﴿وَجَعَلۡنَا مِنَ ٱلۡمَآءِ كُلَّ شَيۡءٍ حَيٍّ﴾[الانبیاء: ۳۰].
«و هر چیز زندیه‌ای را (اعم از انسان و حیوان و گیاه) از آب آفریده‌ایم».
پاک و منزه خدایی است که به وجود آورنده‌ی زندگی و عطا کننده‌ی آن به هر کسی است که خود بخواهد. پاک و منزه خدایی است که قلب‌های مؤمنان را به نورش زنده می‌گرداند و سپاس و ستایش خدایی که پیامبران را فرستاده و بدانان کتاب عطا کرده است تا افراد زنده‌ی (بیدار دل) را با آن بیم دهد و بر کافران (اتمام حجت شود و) فرمان عذاب مسلم گردد. پاک و منزه است کسی که از آسمان آب را فرو فرستاد و هر چیز زنده‌ای را از آب آفرید.
﴿ذَٰلِكَ بِأَنَّ ٱللَّهَ هُوَ ٱلۡحَقُّ وَأَنَّهُۥ يُحۡيِ ٱلۡمَوۡتَىٰ وَأَنَّهُۥ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرٞ ٦﴾[الحج: ۶].
«آن بدان خاطر است که خدا حق است و او مردگان را زنده می‌گرداند و وی بر هر چیزی توانا است».