افراط در بت‌پرستی
در قرن ششم بت‌پرستی در هند به اوج خود رسیده بود، شمار خدایان در «ودا»[٦١] ٣٣ تا بود که در همین قرن این رقم به ٣٣٠ میلیون رسید.
هرچند شگفت‌انگیز و جذاب و به طور کلی هرآنچه در مصالح زندگی نقشی داشت، به عنوان خدا مورد پرستش قرار می‌گرفت، به نحوی که تعداد بت‌ها، تمثال‌ها و مجسمه‌ها از شمارش گذشت. برخی از آن‌ها شخصیت‌های تاریخی بودند و برخی دیگر قهرمانانی بودند که به گمان آنان در شرایط و رخدادهایی مشخص خدا خود را در آنان باز نمایانده بود. برخی از این بت‌ها کوه‌هایی بودند که تعدادی از خدایان‌شان در آن‌ها تجلی کرده بودند. برخی یدگر هم معادنی مثل طلا و نقره بودند که خدایی در آن خود را آشکار کرده بود، از جمله رود گنگ که از سر خدایی به نام «مهادیو» برآمده بود، از این بت‌ها به شمار می‌رفت. ابزارآلات جنگی، ابزارهای نوشتن، آلت تناسلی، حیواناتی همچون گاو، اجرام فلکی و... نیز از زمره‌ی بت‌های مردم هند بودند.
بدین ترتیب آیین هندوها معجونی از خرافات، افسانه‌ها، سروده‌ها، باورها و عباداتی بود که فاقد هرنوع مبنا و دلیلی استوار بوده و هیچگاه مورد تأیید عقل سلیم قرار نمی‌گرفت.
در ایندوران صنعت بت‌تراشی ترقی نموده ودر قرن ششم و هفتم به اوج خود رسیده بود. به گونه‌ای که در طول زمان‌های گذشته هیچگاه به چنین پیشرفتی دست نیافته بود.
تمام طبقات کشور از شاه گرفته تا گدا بت‌پرستی را وظیفه‌ی خویش تعیین کرده بودند، نه آیین جاینی[٦٢] از آن چاره‌ای داشت و نه بودیسم[٦٣]. و این دو آیین بدین وسیله توانستند زندگی و توسعه‌ی خویش را در کشورها تضمین کنند.
مطالبی که هون سونگ، جهانگرد معروف چینی بین سال‌های ٦٣٠ و ٦٤٤ م از جشن بزرگ هرش، پادشاه هند (از ٦٠٦ – ٦٤٧ م) نقل می‌کند، بیانگر میزان رشد بت‌پرستی و مجسمه‌پرستی درآن مقطع است. می‌گوید:
«پادشاه در قنوج جشن بزرگی برگزار نمود، تعداد زیادی از علمای آیین‌های موجود در هند، در این جشن شرکت کردند. پادشاه تمثال طلایی بزرگی از بودا را روی گلدسته‌ای ٥٠ متری و تمثالی دیگر کوچکتر از نخستین طی کاروانی باشکوه آورده شد. هرش، پادشاه هند با سایبانی در کنارش ایستاده بود، کامروب، پادشاه هم‌پیمان نیز ایستاده بود و مگس‌ها را از کنار تمثال دور می‌کرد»[٦٤].
این جهانگرد در مورد خاندان پادشاه و در بارباریان می‌گوید:
«برخی زا آن‌ها «شو» را می‌پرستیدند و برخی پیرو آیین بودایی بودند و برخی خورشید را می‌پرستیدند و برخی هم «وشنو» را. باید هرکدام خدایی مستقل می‌داشت و یا این که همه‌ی خدایان را می‌پرستید»[٦٥].
[٦١]- ودا نام کتاب‌های مقدس دین هندویی، به معنای «کتاب‌های دانش» است. مکاتب مختلف دین هندویی، وداهای خاص خود را دارند. چهار ودای قدیمی‌تر عبارت‌اند از: ودای مزامیر یا ریگ ودا؛ ودای فرمول‌های مقدس یا یاجورودا (Yajur veda)؛ ودای آوازها یا ساماودا (sama veda)؛ و سرانجام ودای افسون‌ها یا آتاراودا. نخستین این چهار کتاب از همه مهم‌تر است. در حقیقت ریگ ودا قیم‌ترین متنِ دینی در بین ادیان زنده‌ی جهان است. (د.ن.)
[٦٢]- Jainism نام آیینی است که در سده‌ی ششم پیش از میلاد به دست مهاویرا (٥٢٧ – ٥٩٩ پیش از میلاد) بنیان گذارده شد. این آیین در متن آیین هندویی و با هدف رشد و ارتقای آن پدید آمده است، این آیین از جمله آیین‌هی شرقی است که چندان شناخته شده نیست، طی آماری که در سال ١٩٤١ م گرفته شده، پیروان این آیین کمتر از نیم درصد جمعیت هند را تشکیل می‌دهند، ناگفته نماند که پیروان این آیین علی رغم آموزه‌های بنیانگذار آن پس از مرگ وی به عبادت آتش پرداختند (د.ن.)
[٦٣]- بودیسم عنوانی است که بر یک نظام اخلاقی و فلسفی اطلاق شده و بر مبنای نگرش بدبیانه‌ای از زندگی استوار شده است، بودا (سال‌های ٥٦٠ – ٥٨٠ پیش از میلاد) خود قصد آن نداشت که یک مذهب جدید تأسیس کند، بودیسم مثل جاینی از فروع یا انشعابات آیین هندویی است که سمت و سویی اصلاح‌طلبانه در متنِ آیین مادر داشت. بنا به گزارش آمار سال ١٩٥١ م جمعیت پیروان بودیسم، نزدیک به نیم میلیون نفر بود. (د.ن.)
[٦٤]- سفرنامه هوئن سونگ «فوکوی کی» دولت غربی.
[٦٥]- منبع پیشین.