نسخهای راستین از تمدن یونانی
زندگی اروپا در سدههای نوزدهم و بیستم نمونهای حقیقی از زندگی یونان و روم بتپرست و جاهلی است و سرشت اروپا که مسیحیت شرقی آن را مغلوب کرده بود دوباره تازه شد.
هیچ شکی در این زمینه وجود ندارد که وجود اروپاییان امروز، از یونانیان و رومیان آن موقع و نسلهای اروپایی دیگر سرچشمه میگیرد که معتقد به دینی خالی از معنویت بودند؛ چنانچه دکتر هاس در شرح تمدن یونان این نکته را مورد توجه قرار داده است.
همانگونه که لِکی در بارهی یونانیان میگفت، در اروپای امروزی نیز بیدینی و کمبود خشوع و تلاش برای انجام اعمال دینی و کثرت لهو و لعب و خوگشذرانی در زندگی جلوهگر است و این نتیجهی وضعیت دینی است که اروپا به آن گرفتار شده است. این وضعیت به هیچ وجه با کرنش و نیایش برای خدا و تلاش برای عبادت او سازگار نیست، این وضعیت دینی نتیجهی نظریات و اهافی است که دانشمندان علوم طبیعی و حکمت به آن دست یافتند و آن را به عموم مردم اعلان کردند و تودهی مردم نیز آن را پذیرفتند و جایگزین دین کردند.
سرانجام اروپاییان همانند هجوم تشنگان به آب و پروانهها به آتش، به سوی لذتهای زندگی شتافتند و حرص برچیدن محصولات زندگی و کندن ثمرههای آن با دستانشان، به همان اوصافی که سقراط از جمهوری یونان در عصر خویش میگف، رسیدند. همچینن شک در دین، اضطراب در عقیده، استخفاف به نظام دینی و احکام و رسوم آن، در اروپا محرز است، همانگونه که در روم بعد از روشنفکری و پیشرفت دیده شد.