کسی که دیگران را به عصبیت فرا خواند، از ما نیست
رسول خدا ص ریشه‌های جاهلیت و جرثومه‌های آن را از بیخ و بن برکَند و ماده‌اش را ریشه‌کن کرد و تمام راه‌های نفوذ آن را مسدود نمود.
فرمود: «لَيْسَ مِنَّا مَنْ دَعَا إِلَى عَصَبِيَّةٍ وَلَيْسَ مِنَّا مَنْ قَاتَلَ عَلَى عَصَبِيَّةٍ وَلَيْسَ مِنَّا مَنْ مَاتَ عَلَى عَصَبِيَّةٍ»[١٧٦].
«کسی که مردم را به تعصبات قومی فرا خواند، از ما نیست، کسی هم که در راه عصبیت قومی بجنگد از ما نیست و کسی هم که با عصبیت قومی بمیرد از ما نیست».
جابر بن عبدالله می‌گوید: در غزوه‌ای بودیم، مردی از مهاجرین به فردی از انصار ضربه‌ای زد. انصاری جهت کمک، انصار را صدا زد، و مهاجر، مهاجرین را. پیامبر فرمود: این سخن را رها کنید که سخنی بدبو و زشت است[١٧٧].
حمیت جاهلی را حرام اعلام کرد و حمایت بدون قید و شرطی را که در جامعه‌ی جاهلی رواج داشت و به صورت ضرب المثل مشهوری درآمده بود: «انْصُرْ أَخَاكَ ظَالِمًا أَوْ مَظْلُومًا» «برادرت را چه ظالم باشد و چه مظلوم، یاری کن». و یکی از اصول ثابت جاهلیت بود، پیامبر ص آن را مقید نمود و فرمود: «مَنْ نَصَرَ قَوْمَهُ عَلَى غَيْرِ الْحَقِّ فَهُوَ كَالْبَعِيرِ الَّذِى رُدِّىَ فَهُوَ يُنْزَعُ بِذَنَبِهِ»[١٧٨].
«کسی که قومش را به ناحق یاری نماید، مانند شتری است که به علت افتادن در چاه در حالت هلاکت است و با کشیدن دُمش از چاه بیرون آورده می‌شود».
به این ترتیب روحیه و ذهنیت عرب کاملاً دگرگون شد. از ان بس دگیر ذوق و طرز فکر انسان مسلمان آن ضرب المثل رایج عرب را برنمی‌تافت، هنگامی که رسول خدا ص یک بار این ضرب المثل را بر زبان آورد: «انْصُرْ أَخَاكَ ظَالِمًا أَوْ مَظْلُومًا» مسلمان عرب نتوانست خودش را کنترل کند و بی‌درنگ پرسید: ای رسول خدا! این درست که اگر مظلوم بود نصرتش می‌کنیم، اما اگر ظالم بود چگونه نصرتش کنیم؟ رسول خدا ص فرمود: نصرت ظالم بدینگونه است که وی را از ظلم باز دارید[١٧٩].
[١٧٦]- روایت ابوداود.
[١٧٧]- تفسیر ابن کثیر.
[١٧٨]- تفسیر ابن کثیر.
[١٧٩]- حدیث متفق علیه.