جهان در سایه عقب ماندگی مسلمانان

روی‌آوردنِ توده‌ی مردم به نظریه‌ی تکامل

علی رغم ضعف‌ها و کاستی‌هایی که این نظریه از لحاظ علمی داشت، توده‌ی مردم – فهمیده یا نفهمیده – آن را پذیرفتند. گویی اذهان، آماده‌ی چنین نظریه بودند. انگار مردم چنین نظریه‌ای را رقیب دین و رجال دین یاقتند، برای رجال دین بسیار مشکل و سنگین بود که با این جریان خطرناک از افکار و سلیقه‌های مردم و یان سیل انبوه از کتاب‌ها، نشریه‌ها و بحث‌ها معارضه کننند. بنابراین، کلیسا در این جنگ وارد نشد؛ حتی موقعی که داروین در سال ١٨٨٣ م مرد، کلیسای انگلیس بزرگترین افتخار را که به انسان می‌دهد، به وی داد؛ بدین معنا که اجازه داد وی در وست مینسترابی[٢٨٧] محل دفن رهبران دینی دفن شود. نظریه‌ی داروین تأثیر ژرفی در اندیشه، فرهنگ، ادب، سیاست، اخلاق و آداب مردم و انگیزه‌های بازگشت به فطرت و دورانی که انسان آزاد و عریان زندگی کرده است، گذاشت و در تعیین ارزش‌های کامل انسان و تمامی اعمال و اخلاق که منشأ آن پذیرش این دیدگاه است که انسان حیوانی است تکامل یافته، و در تباه‌کردن زندگی خانوادگی، نقشی اساسی داشت، تا آنجا که اشبرد، از دانشمندان انگلیسی، چنین می‌نویسد:

«در انگلیس نسلی از مردم پیدا شده است که از زندگی خانوادگی هیچ چیز نمی‌داند و جز زندگی حیوانی چیزی دیگر نمی‌شناسد».

[٢٨٧]- West minsterabbey صومعه‌ای در لندن که مقبره‌ی رجال بزرگ انگلستان است، ساختمان آن مربوط به اوایل سده‌ی هفتم میلادی است. (د. ن.)