میزبانی و پذیرایی از میهمانان
کسانی که به بارگاه آنحضرت به عنوان میهمان حضور مییافتند، در واقع، میهمان نبوت و خلافت الهی بودند و آنحضرت از همین جهت از آنها میزبانی میکردند. بیشتر میهمانان به قصد پذیرش اسلام میآمدند. در آغاز بعثت، آنحضرت ج برای این هدف، بلال را مأمور کرده بودند و چون یکی از مسلمانان مفلس و تهیدست به محضر آنحضرت باریاب میشد و گرسنه و نیازمند به لباس و یا غذا بود، به بلال دستور میدادند تا از طریق گرفتن وام، ترتیب غذا و لباس آن مسلمان را بدهد. هرگاه مالی از جایی نزد آنحضرت میرسید، وام را از طریق آن پرداخت میکردند و اگر کسی هدیهای به محضر ایشان تقدیم میکرد آن را در همین راه صرف میکردند [۷۷].
گاهی برای این هدف، اصحاب کرام را به صدقه و جمعآوری کمک تشویق میکردند و آنچه جمعآوری میشد، میان مهاجرینی که مستمند بودند، تقسیم میگردید. چنانکه یک بار، گروهی از مهاجران مستضعف به محضر آنحضرت ج حضور یافتند. هریک از آنها دارای یک شال بر گردن و یک قبضه شمشیر بر کمر بود. هنگامی که آنحضرت ج آن وضع بیسروسامانی آنها را مشاهده کردند، رنگ چهرۀ مبارک متغیر شد، فوراً به بلال دستور دادند تا اذان گوید. پس از ادای نماز، خطبهای ایراد کردند و اصحاب را به کمک با آنها تشویق نمودند. یکی از انصار کیسهای از خواروبار به محضر آنحضرت ج آورد، کیسه به حدی سنگین بود که حمل و نقل آن به مشکل انجام میگرفت. دیگران هم تشویق شدند و پس از لحظاتی مقدار زیادی آذوقه و لباس برای آنان جمعآوری شد [۷۸].
پس از فتح مکه، ورود هیأتهای زیادی از اطراف و اکناف به محضر آنحضرت ج آغاز شد. آنحضرت شخصاً از آنان میزبانی میکردند و مشکلات آنها را رفع و هزینههای سفر آنها را تأمین میکردند. این برخورد و مدارای آنحضرت ج تأثیر بسیار مطلوبی بر قبایل میگذاشت. آنحضرت ج به قدری به این امر توجه مبذول میداشتند که در آخرین لحظات زندگی، یکی از وصایای ایشان وصیت ذیل بود که فرمودند:
«أَجِيزُوا الوَفْدَ بِنَحْوِ مَا كُنْتُ أُجِيزُهُمْ» [۷۹]. «با هیأتهای نمایندگی همچنانکه من رفتار میکردم شما هم رفتار کنید».
[۷۷] ابوداود کتاب الخراج والإمارة باب في الإمام یقبل هدایا المشرکین. [۷۸] مسند احمد بن حنبل ۴ / ۳۵۸. [۷۹] صحیح بخاری ۱ / باب إخراج الیهود من جزیرة العرب.