انجام امور شخصی
گرچه تمام صحابه جزو خدمتکاران حضرت بودند، ولی آنحضرت دوست داشتند که خودشان کارهای شخصی خویش را انجام دهند. از عائشه، ابوسعید خدری و حضرت حسن ش روایت است: «كان يخدم نفسه» یعنی کارهای خود را خودشان انجام میدادند. شخصی از عائشه ل پرسید که آنحضرت ج در خانه چه کارهایی انجام میدادند؟ وی اظهار داشت: کارهای خانه را انجام میدادند. لباسها را خودشان پینه میزدند، خانه را جارو میکردند، شیر میدوشیدند، از بازار خرید میکردند، اگر تسمۀ کفش کنده میشد آن را میبستند، دلو را میدوختند. شتر را با دست خود قید میکردند و آن را کاه و علف میدادند، با کمک غلام آرد خمیر میکردند [۶۸۱]. یک بار حضرت انس بن مالک به محضر ایشان مشرف شد. آنحضرت داشت بدن شتری را با روغن چرب میکرد. در روایتی دیگر مذکور است که شتران زکات را داغ طبی میکرد و در روایت سوم مذکور است که گوسفندان را داغ میکرد [۶۸۲].
یک بار وارد مسجد النبی شدند، دیدند که شخصی در آن آب بینی انداخته، سنگریزههایی برداشته و با دست مبارک خود آن را خراشیدند و مردم را از تکرار این عمل منع کردند [۶۸۳]. در دوران خردسالی، خانه کعبه تعمیر میشد، ایشان سنگ حمل و در تعمیر آن همکاری میکردند [۶۸۴]. در بنای مسجد نبوی و مسجد قبا و در حفر خندق، ایشان هم مانند یک کارگر ساده کار میکردند. با دست مبارک سنگ حمل و خندق را حفر میکردند، چنانکه در جلد اول بیان گردید. در یکی از سفرها، اصحاب کرام گوسفندی ذبح کرده برای پختن آن، کارها را میان خود تقسیم کردند. آنحضرت فرمودند: آوردن هیزم بر عهده من است، اصحاب راضی به زحمت ایشان نشدند، ولی آنحضرت فرمودند: امتیاز و فرق بین خود و شما را نمیپسندم [۶۸۵]. در یکی دیگر از سفرها تسمه کفش ایشان کنده شد، یکی از صحابه عرض کرد: کفش را به من بدهید تا آن را درست کنم. آنحضرت فرمودند: این یک نوع خودپسندی است که من آن را دوست ندارم. خودم آن را درست میکنم [۶۸۶]. دو نفر دیگر از اصحاب روایت میکنند که یک بار به محضر آنحضرت مشرف شدیم، دیدیم که ایشان مشغول کار بنایی در خانه هستند. ما هم با ایشان همکاری کردیم. در پایان کار برای ما دعای خیر فرمودند [۶۸۷].
[۶۸۱] صحیح بخاری، کتاب الأدب و باب ما یکون الرجل في مهنة أهله. [۶۸۲] این هر سه روایت در صحیح مسلم مذکور است. [۶۸۳] سنن نسائی کتاب المسجد. [۶۸۴] صحیح بخاری باب الجاهلیة. [۶۸۵] زرقانی ج – ۴ ص ۳۰۴ بحواله سیرت محبوب طبری. [۶۸۶] زرقانی / ۴ به نقل از کتاب تمثال. [۶۸۷] مسند ابن حنبل ۳ / ۴۶۹.