جانوران
سیرهنگاران در بیان این که آنحضرت چقدر دام و چهارپا داشتند، راه اغرق را پیمودهاند. طبری نام و حالات آنها را بهطور مفصل نوشته است و اگر نوشتۀ طبری معتمد قرار میگرفت، بسیار جالب بود. لیکن تمام روایات طبری در این مورد بدون استثناء از واقدی اخذ شدهاند. از میان مؤلفان گذشته که در بین آنان محدثین بزرگ هم دیده میشوند، مانند علامه یعمری، مغلطائی، حافظ عراقی و غیره نیز این موضوع را بهطور مفصل نوشتهاند و چون آنها اغلب، سلسلۀ سند خود را ذکر نمیکنند، اکثر علما بنابر اعتماد بر آنها آنچه را ذکر کردهاند، صحیح میدانند. ولی پس از تحقیق و بررسی معلوم میشود که منبع تمام این روایات واقدی است و دیگر منبع مستندی وجود ندارد.
روایت حضرت عایشه قبلاً ذکر شد که:
«مَا تَرَكَ رَسُولُ الله ج دِينَارًا وَلَا دِرْهَمًا وَلَا بَعِيرًا وَلَا شَاةً». «از آنحضرت ج نه دیناری باقی ماند و نه درهمی، نه شتری و نه گوسفندی».
در کتاب الجهاد صحیح بخاری، از عمرو بن حویرث برادر أم المؤمنین جویریه روایت شده:
«مَا تَرَكَ رَسُولُ الله ج إِلَّا بَغْلَتَهُ الْبَيْضَاءَ وَسِلَاحَهُ وَأَرْضًا تَرَكَهَا صَدَقَةً».«از آنحضرت ج جز استر سفیدرنگ، سلاح و زمینی که آن را وقف کرده بود چیزی ترکه نمانده بود».
از این روایات معلوم میشود که فقط یک مرکب از آنحضرت باقی مانده بود. پس با وجود این روایات صحیح و مستند، آنچه طبری و دیگران در مورد کالاها و چهارپایان آنحضرت ذکر کردهاند، که در واقع با شأن رسالت آنحضرت نیز سازگاری ندارد، به هیچ وجه پذیرفتنی نیست. از تحقیق و بررسی احادیث صحیح اینقدر مسلم است که علاوه بر فهرست مختصری که عمرو بن حویرث از اموال آنحضرت ذکر کرده است، اموال دیگری نیز آنحضرت داشتهاند، اما تضادی میان این دو وجود ندارد، زیرا که عمرو مدعی این است که هنگام وفات دارای این اموال بودهاند و ممکن است قبل از وفات، آنحضرت طبق معمول بعضی از داراییهای خود راهبه و یا صدقه کردهاند.
به هرحال، براساس روایات صحیح، در اوقات مختلف آنحضرت دارای چهارپایان ذیل بودهاند:
لخیف- اسبی که در باغ ابی بن عباس بسته میشد. بخاری در کتاب الجهاد این را ذکر کرده است.
عفیره- یک رأس الاغ. حضرت معاذ میگوید: آنحضرت ج مرا با خود بر آن الاغ سوار کرده بود (بخاری، کتاب الجهاد).
غضباء و قصواء- یک ماده شتر راهوار. در طبری مذکور است که این ماده شتر را هنگام هجرت از ابوبکر صدیق خریده بود و در سفر هجرت مرکب آنحضرت بود و هنگام ورود به مدینه در خانه ابوایوب انصاری نزول کرده بود [۲۶۸]. خطبۀ حجة الوداع را در حالی که بر آن سوار بودند ایراد کرده بودند [۲۶۹]. او در تمام مسابقات برنده میشد.
یک بار یک بادیهنشین به مدینه آمد، شتری داشت که چندان قوی و نیرومند نبود، بین «عضباء» و آن شتر مسابقه برگزار گردید و شتر بادیهنشین برنده شد. صحابۀ کرام از این امر نگران شدند. آنحضرت فرمودند: سنت الهی چنین است هرچیزی از دنیا که قد عَلَم کند، خداوند آن را پست میکند. (بخاری، باب الجهاد).
تیه- دُلدُل که در اکثر روایات از آن ذکر شده نام استری است که در روایت عمرو بن حویرث مذکور است. چنانکه شارحان بخاری تصریح کردهاند. این استر را مقوقس مصر برای آنحضرت به عنوان هبه ارسال کرده بود. در صحیح بخاری مذکور است که ابن العلماء (رئیس ایله) نیز هنگام غزوۀ تبوک برای آنحضرت یک استر سفید رنگ فرستاده بود [۲۷۰].
در غزوۀ حنین، آنحضرت سوار بر استر سفیدرنگی بودند که آن را «فروه بن نفاثه جذامی» به عنوان هدیه فرستاده بود و سیرهنگاران همین استر را «دلدل» دانستهاند، ولی این اشتباه است، چنانکه در صحیح مسلم تصریح شده است [۲۷۱].
[۲۶۸] صحیح مسلم ذکر هجرت. [۲۶۹] صحیح مسلم و ابوداود. [۲۷۰] کتاب الجهاد بغلة النبي ج. [۲۷۱] فتح الباری ذکر غزوه حنین و صحیح مسلم باب غزوه حنین.