(۱-۴-۹) مسواک زدن
پیامبر ج همیشه و در همه حال بر سواک زدن که به بهداشت دهان و دندان کمک شایان می‌کند، تأکید داشته‌اند و آن‌را در مواقع خاصی بیشتر تأکید کرده‌اند خصوصاً در روز جمعه. ابوسعید خدریس روایت کرده است: «أن رسول الله ج قال: الْغُسْلُ يَوْمَ الْجُمُعَةِ وَاجِبٌ عَلَى كُلِّ مُحْتَلِمٍ وَأَنْ يَسْتَنَّ وَأَنْ يَمَسَّ طِيبًا إِنْ وَجَدَ.» [۲۱۹] «غسل جمعه بر هر شخص محتلمی واجب است و سواک بزند و اگر (عطری یا ماده‌ای برای) خوشبویی دارد آن‌را استعمال کند.» جدای از این تأکید رسول خدا ج بر مسواک زدن به طور عموم سفارش فرموده‌اند که: «لَوْلَا أَنْ أَشُقَّ عَلَى أمّتي لَأَمَرْتُهُمْ بِالسِّوَاكِ عِنْدَ كُلِّ صلاةٍ». [۲۲۰] «اگر بر امّتم سخت نمی‌شد بی‌شک به آن‌ها در موقع هر نمازی امر می‌کردم که سواک بزنند.» البته مسواک زدن در هر حالتی جدای در هنگام نماز مستحب است، به گونه‌ای که ابن عباسب گفته که پیامبر ج همیشه ما را به سواک زدن امر می‌فرمودند به گونه‌ای که ترسیدیم بر ما واجب شود و این حکم مجمعٌ علیه می‌باشد. [۲۲۱]
با وجود سفارش أکید شریعت بر سواک زدن باید در نظر داشت که:
استفاده از چوب سواک از اولویّت برخوردار است؛ زیرا پیامبر اکرم ج از آن استفاده نموده‌اند و خواص خاص طبی از جمله: ضد باکتری بودن، ترمیم زخم‌های کوچک لثه و دهان، و ممانعت از خونریزی لثه‌ها خصوصاً برای لثه‌های حساس و... داشته و همچنین بسیار راحت و در دسترس و قابل حمل می‌باشد. [۲۲۲]
استفاده از هر وسیله‌ای برای تمیز کردن دهان و دندان مستحب است؛ زیرا از پیامبر ج نقل شده که ایشان مسواک زدن با درخت نخل را تأیید کرده‌اند. [۲۲۳] بر این اساس علما گفته‌اند: اصل سنّت بر هر چیز خشنی حاصل می‌گردد که دندان و دهان را تمیز کند خصوصاً با مسواک و خمیر دندان که دارای محاسن خاص خود از جمله: نظافت دهان و دندان براحتی و با دقّت، وجود مواد ضدباکتری و خوش‌بو کننده در خمیر دندان، تمیز بودن مسواک و ... می‌باشد. [۲۲۴] (واللهُ العلیمُ أعلمُ بِالصَّوابِ)
[۲۱۹] (صحیح): بخاري (ش۸۸۰) / مسلم (ش۱۹۹۷) / ابوداود (ش۳۴۴) / نسايي (ش۱۳۷۵و۱۳۸۳) از طريق (شعبة بن الحجاج و سعيد بن ابي هلال و بکيربن الاشج) روايت کرده اند: «أبي بكر بن المنكدر عن عمرو بن سليم عن عبد الرحمن بن أبي سعيد عن أبيه أن رسول الله صلى الله عليه و سلم قال: الغسل يوم الجمعة واجب على كل محتلم والسواك ويمس من الطيب ما قدر عليه.» [۲۲۰] (صحيح): بخاري (ش۸۸۷) / مسلم (ش۶۱۲) / نسايي (ش۷) از طريق (مالک بن انس وسفيان بن عينه) روايت کرده اند: «عن أبي الزناد عن الأعرج عن أبي هريرة رضي الله عنه أن رسول الله ج قال لولا أن أشق على أمتي أو على الناس لأمرتهم بالسواك مع كل صلاة.» [۲۲۱] نک: ابن تیمیه، مجموع الفتاوی، ۲۵/۲۶۶، عبدالله جبرین، شرح عمدة الفقه، ۱/۱۰۱. [۲۲۲] عبدالله جبرین، شرح عمدة الفقه، ۱/۱۰۳ و ۱۰۴ به نقل از (محمّد علی بار، السواک و العنایة بالأسنان، ص۱۵۴-۱۵۹.) [۲۲۳] (ضعیف): بخاری، الکنی (ش۲۳۵) / ابونعیم، معرفة الصحابه (ج۵ص۲۸۷۷) / طبرانی، المعجم الکبیر (ج۲۲ص۳۶۸) / ابن سعد، الطبقات الکبری (ج۷ص۸۸) / ابن ابی عاصم، الاحاد والمثانی (ش۱۶۲۵) از طریق (شباب العصفری وخلیفة بن الخیاط) روایت کرده‌اند: «حدثنا عون بن كهمس قال نا داود بن المساور عن مقاتل بن همام عن أبي خيرة الصنابحيس قال: كنت في الوفد الذين أتينا النبي صلى الله عليه و سلم من عبد القيس فزودنا الأراك نستاك به فقلنا يا رسول الله عندنا الجريد ولكنا نقبل كرامتك وعطيتك قال اللهم اغفر لعبد القيس إذا أسلموا طائعين غير مكرهين أن بعض الناس لم يسلموا الا خزايا موتورين.» وداود بن المساور: امام ابن حبان وی را در «ثقات» آورده وامام بخاری هم گفته است: «سمع مقاتل بن همام روى عنه عون بن كهمس.» [ابن حبان، الثقات (ج۸ص۲۳۴) / بخاری، التاریخ الکبیر (ج۳ص۲۳۷)] ومقاتل بن همام: راوي جز داود بن المساور نداشته وتوثيقي هم نشده است [بخاری، التاریخ الکبیر (ج۳ص۲۳۷) / ابن ابی حاتم، الجرح والتعدیل (ج۸ص۳۵۳)] لذا مجهول بوده و اسناد روایت هم «ضعیف» است. [۲۲۴] نک: بخاری، صحیح البخاری، ش ۴۴۵۱؛ رافعی، فتح العزیز، ۱/۳۷۰؛ شربینی، مغنی المحتاج، ۱/۵۵؛ مواهب الجلیل، ۱/۲۶۴؛ عبدالله جبرین، شرح عمدة الفقه، ۱/۱۰۳ و۱۰۴.