(۳-۷-۱) خطبه بر اساس نیاز و اولویّت
آنچه بسیار مهم و منطقی می‌باشد آن است که خطبۀ نماز جمعه باید بر اساس اولویّت و نیازهای مردم و مسائل روز جهان معاصر باشد ولی متأسفانه مشاهده می‌شود که برخی از خطبا خطبه را بر اساس نوشته‌ای ثابت و لایتغیّر به صورت تکراری هر جمعه می‌خوانند بدون اینکه نکات و احکامی جدید و مورد نیاز مردم را دشته باشد. نویسندۀ کتاب «السنن و المبتدعات» در این باره چنین می‌گوید: «از تنبلی، جهل و کوتاهی خطبا این است که بر خواندن نوشته‌های قدیمی با وجود عدم تطابق با عصر و احوال ما اکتفا می‌کنند حتّی اگر در مواردی خلاف شرع داشته باشد. و به خواندن احادیث موضوع و ضعیف و واهی مانند احادیث فضل رجب و نصف شعبان و غیره می‌پردازند بدون اینکه آن‌ها را برای مردم تبیین نمایند که این تدلیس و حتّی مکر و غشّی در برابر مسلمانان می‌باشد.» [۹۵۲]
در دقّت در خطبه‌های پیامبر ج به یقین مشاهده می‌شود که ایشان ج بر اساس نیاز مردم و با تناسب عصر سخن گفته‌اند. ابن قیّم در وصف خطبۀ پیامبر ج گفته‌اند: «پیامبر ج در هر زمانی به اقتضای نیاز مخاطبین و مصلحت آن‌ها خطبه خوانده‌اند.» [۹۵۳]
حتّی مشاهده می‌شود در برخی از دول وزارت اوقاف و شؤون اسلامی متن ثابتی را به همۀ خطیبان جمعه ابلاغ می‌کند و آن‌ها را ملزم به خواندن آن می‌کنند و یا در برخی از مناطق صاحبات قدرت محدودیّت و ملزومیّت‌های خاصّی را برای خطبا در نظر می‌گیرند که آن‌ها در بیان حق و نیازهای شرعی مردم باز می‌دارند. باید خاطر نشان کرد عملکرد خطبا و چنین افرادی در این مورد اشتباه و نادرست است و خطبه باید با درایت و متنوع و بر اساس نیازها و مصلحت‌های مسلمانان ایراد گردد. البته اگر وزارت اوقاف و شؤون اسلامی و یا حکومت اسلامی بنا بر مصلحت و نیاز جامعه و مردم و هماهنگی و پرهیز از تفرقه و اشاعۀ خرافات و شرک و بدعت، متنی را برای خطیبان بر مبنای نصوص صحیح شریعت تنظیم کند و یا آن‌ها را به رعایت اصولی مطابق با شریعت اسلام نماید نمی‌توان بر این عملکرد خدشه‌ای وارد کرد.
[۹۵۲] السنن والمبتدعات ص ( ۷۶ ) . [۹۵۳] زاد المعاد ۱ / ۱۸۹ .