(۳-۶-۱-۹) خواندن دعای استفتاح خطبه
پیامبر ج هر سخنرانی و خطبهای را با أذکار زیر شروع میکردند: «إِنَّ الْحَمْدَ لِلَّهِ نَحْمَدُهُ وَنَسْتَعِينُهُ مَنْ يَهْدِهِ اللَّهُ فَلاَ مُضِلَّ لَهُ وَمَنْ يُضْلِلْ فَلاَ هَادِىَ لَهُ وَأَشْهَدُ أَنْ لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللَّهُ وَحْدَهُ لاَ شَرِيكَ لَهُ وَأَنَّ مُحَمَّدًا عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ أَمَّا بَعْدُ!» [۸۶۳]
(حمد از آنِ خداوند است و ما از وی یاری میطلبیم و از وی طلب مغفرت مینماییم و از شرارت نفسمان به وی پناه میبریم. هرکس را خداوند هدایت بخشد، گمراه کنندهای نخواهد داشت و هرکس را وی «به سبب تعدّی و نافرمانیش» گمراه سازد هدایتگری نخواهد داشت. و شهادت میدهم که هیچ معبود «بر حقّی» بجز الله وجود ندارد و شهادت میدهم محمّد بنده و فرستادۀ اوست. اما بعد!َ)
جابر بن عبداللهب روایت نموده: «كَانَ رَسُولُ اللَّهِ (صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ) يَخْطُبُ النَّاسَ يَحْمَدُ اللَّهَ وَيُثْنِى عَلَيْهِ بِمَا هُوَ أَهْلُهُ ثُمَّ يَقُولُ: مَنْ يَهْدِهِ اللَّهُ فَلاَ مُضِلَّ لَهُ وَمَنْ يُضْلِلْ فَلاَ هَادِىَ لَهُ وَخَيْرُ الْحَدِيثِ كِتَابُ اللَّهِ.» [۸۶۴] «رسول الله ج هنگام خطبه خواند حمد وثنای خداوند را به جای میآورده وسپس میفرمودند: هرکس خداوند وی را هداست کند، کسی نمیتواند وی را گمراه کند وهرکس را گمراه کند کسی نمیتواند وی را هدایت کند. وبهترین سخنان کتاب الله (قرآن) میباشد.»
گفتن: «أمّا بَعد» بعد از دعای آغازین خطبه مستحب میباشد. از مسور بن مخرمهس روایت شده: «قَامَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فَسَمِعْتُهُ حِينَ تَشَهَّدَ يَقُولُ: أَمَّا بَعْدُ.» [۸۶۵] «رسول الله ج بلند شدند وخطبه خواندند وهنگام گفتن تشهدش شنیدم که گفتند: اما بعد!»
[۸۶۳] (صحيح): مسلم (ش۲۰۴۵) / نسایی (ش۳۲۷۸) / ابن ماجه (ش۱۸۹۳) از طریق (عبدالاعلی بن عبدالاعلی ويزيد بن زريع ويحيى بن زكريا بن أبي زائدة) روایت کردهاند: «عن داود عن عمرو بن سعيد عن سعيد بن جبير عن بن عباس : أن رجلا كلم النبي صلى الله عليه و سلم في شيء فقال النبي صلى الله عليه و سلم إن الحمد لله نحمده ونستعينه من يهده الله فلا مضل له ومن يضلل الله فلا هادي له وأشهد أن لا إله إلا الله وحده لا شريك له وأشهد أن محمدا عبده ورسوله أما بعد » [۸۶۴] (صحيح): مسلم (ش۲۰۴۳و۲۰۴۴) از طريق (سفيان بن عيينه وسليمان بن بلال) روايت کرده است: «عن جعفر عن أبيه عن جابر قال كان رسول الله (صلى الله عليه وسلم) ... .» [۸۶۵] (صحيح): بخاري (ش۲۳۰۷و۹۲۶) / مسلم (ش۶۴۶۳) / ابوداود (ش۲۶۹۵) / ابن ماجه (ش۱۹۹۹) از طريق (شعيب بن ابي حمزه وعقيل بن خالد والزبيدي) روايت کرده اند: « حدثنا أبو اليمان قال أخبرنا شعيب عن الزهري قال حدثني علي بن حسين عن المسور بن مخرمة قال قام رسول الله صلى الله عليه وسلم فسمعته حين تشهد يقول: أما بعد»