سنّت‌های خطبۀ جمعه:
مستحب است که در ایراد و مفاد خطبۀ نماز جمعه اعمالی رعایت شوند که شریعت فراخوان آن نموده و خطبه‌های پیامبر ج مزیّن به آن‌ها بوده است. این اعمال مستحبی عبارتند از:
۱- کوتاه بودن خطبه
در این زمینه دو بحث جای تحلیل و بررسی دارد:
مبحث اوّل: کوتاه بودن هر دو خطبه:
البته روایات موجود در این زمینه فراخوان کوتاه بودن خطبه می‌باشند و بر این امر مهم تأکید می‌کنند ولی لازم به ذکر است که خطبه باید برحسب نیاز و شرایط حاکم بر آن ایراد گردد و خطیب باید در نظر داشته باشد که در هر حال خطبۀ طولانی‌ای که باعث خستگی مردم شود، بی‌فایده و حتّی مضر می‌باشد و باید خطیب شرایط حاکم بر اجرای خطبه را نیز در نظر بگیرد. در صورتیکه مردم در زیر باران باشند و یا هوا گرم و یا نامساعد باشد و یا نیازی به طولانی کردن بحث مدّنظر نباشد، خطیب باید خطبه را کوتاه و بسیار مفید بخواند. و آنچه مدّنظر شریعت است اعتدلال و میانه‌روی می‌باشد که نه مقصد خطبه که اندرز و استفاده از آن می‌باشد ضایع گردد و نه طولانی و مایۀ آزار و ناراحتی مردم گردد.
مبحث دوّم: کوتاهی بیشتر خطبۀ دوّم به نسبت خطبۀ اوّل:
در شریعت دلیلی صریح مبنی بر کوتاه‌تر کردن خطبۀ دوّم به نسبت خطبۀ اوّل مشاهده نمی‌شود و آنچه فراخوان شریعت می‌باشد کوتاه بودن خطبه‌ها است. (واللهُ العلیمُ أعلمُ بالصّواب)
۲- خطبه فصیح، بلیغ، شیوا، مؤثِّر و مرتب باشد.
در این زمینه به فصاحت و شیوایی کلام گهربار رسول گرامی اسلام ج استناد می‌شود. عائشهل روایت می‌کند که: «رسول الله ج همانند شما تند تند و زیاد زیاد صحبت نمی‌کرد بلکه (کلامش) آرام و شمرده بود؛ به طوریکه اگر کسی به آن گوش می‌داد می‌توانست سخنانش را حفظ کند.»
۳- خواندن سورۀ ﴿قٓ﴾ در آن خطبه
با وجود اینکه فعل پیامبر ج بر این مسئله ثابت است و ایشان این عمل را تکرار کرده‌اند برای خطیب مستحب است که در مواقعی به اقتدای از ایشان ج این عمل را انجام دهد.
۴- دعا برای مسلمانان در خطبۀ دوّم
دلیلی برای وجوب دعا برای مسلمانان در خطبۀ دوّم در دسترس نیست. اگرچه نفس دعا مستحب می‌باشد، خصوصاً توصیه می‌گردد که خطیب دعا برای مسلمانان را با توجه به مصائب و مشکلات آن‌ها تنظیم کند و این دعا ندایی رسا برای خواست مسلمانان از خداوند متعال می‌باشد و ابرازی صریح و دقیق از بیان ظلم حاکمان جور و مزدوران ستیزه جوی آن‌ها و بیانی برای مشکلات و مصائب مسلمانان می‌باشد.(واللهُ العلیمُ أعلمُ بالصّواب)
۵- دعا برای ولی أمر مسلمین در خطبۀ دوّم
جهت تبیین بیشتر این مسئله، بیان و تحلیل دو مبحث لازم می‌نماید:
مبحث اوّل: دعا برای ولی أمر مسلمین بدون تعیین:
دعای عام و بدون تعیین شخص مشخصی برای اصلاح و کمک به وی در راستای حق و عدالت بنابر نظر کلیۀ فقها مستحب می‌باشد. امام نووی نیز بر همین باور است.
مبحث دوّم: دعا برای ولی أمر مسلمین با تعیین:
به نظر می‌رسد این عمل جایز می‌باشد؛ چرا که دلیلی برای استحباب آن وجود ندارد؛ و همچنین خطبه هم محل موعظه و ذکر می‌باشد؛ امّا انجامش جایز است؛ چرا که دلیلی بر تحریم آن وجود ندارد؛ و همچنین هیچ دلیلی برای اینکه خطبه چه شرایطی داشته باشد از رسول الله ج نقل نگردیده است؛ لذا هرچند در خطبه هم موعظه گفته نشود، خطبه صحیح بوده؛ چرا که در لغت به آن خطبه گفته‌اند و در نتیجه ذات خطبه انجام گردیده است. (واللهُ العلیمُ أعلمُ بالصّواب)
۶- تمام خطبۀ دوّم با استغفار
با دقّت در روایت این نتیجه حاصل می‌شود که دعا کردن در خطبۀ جمعه صحیح می‌باشد؛ و چون استغفار کردن هم نوعی دعا کردن بوده لذا استغفار کردن هم صحیح است. (واللهُ العلیمُ أعلمُ بالصّواب)