ج- تأسیس گمرک
اخذ حقوق گمرکی برای اولین بار به فرمان حضرت عمر در اسلام برقرار گردید.
ابوموسی اشعری به حضرت عمر نوشت: دولتهای خارجی از تجار مسلمین که اجناس تجارتی به کشورشان میبرند، به میزان ده درصد حقوق دولتی میگیرند. آن حضرت در جواب نوشت: تو هم به همان میزانی که آنها از مسلمین میگیرند از اجناسی که از خارج میآورند وصول کن [۱۶۴].
[۱۶۴] تاریخ الاسلام ص۴۶۸.