۴- باب الصدق:
باب راستی و راستگویی
قَالَ اللهُ تَعَالَى:
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَكُونُواْ مَعَ ٱلصَّٰدِقِينَ١١٩﴾[التوبة: ۱۱۹].
«ای کسانی که ایمان آورده‌اید! از خداوند بترسید و با راستان و راستگویان باشید».
وَقَالَ تَعَالَی:
﴿وَٱلصَّٰدِقِينَ وَٱلصَّٰدِقَٰتِ...﴾[الأحزاب: ۳۵].
«... و مردان راستگو و زنان راستگو... [خداوند، مغفرت و اجر بزرگی برایشان آماده کرده است]».
وَقَالَ تَعَالَی:
﴿فَلَوۡ صَدَقُواْ ٱللَّهَ لَكَانَ خَيۡرٗا لَّهُمۡ٢١﴾[محمد: ۲۱].
«اگر با خدا راست بگویند، برای آنان بهتر است».
۳۶- عَن ابْنِ مَسْعُودٍ رضي اللَّه عنه عن النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قال: «إِنَّ الصَّدْقَ يَهْدِي إِلَى الْبِرِّ وَإِنَّ الْبِرَّ يَهْدِي إِلَى الجَنَّةِ، وَإِنَّ الرَّجُلَ ليصْدُقُ حَتَّى يُكتَبَ عِنْدَ اللَّهِ صِدِّيقاً، وإِنَّ الْكَذِبَ يَهْدِي إِلَى الفجُورِ وَإِنَّ الفُجُورَ يَهْدِي إِلَى النَّارِ، وَإِنَّ الرَّجُلَ لَيَكْذِبُ حَتَّى يُكتَبَ عِنْدَ اللَّهِ كَذَّاباً» متفقٌ عليه.
۳۶. از ابن‌مسعودسروایت شده است که پیامبرصفرمودند: راستی، به‌سوی نیکی و نیکی، به‌سوی بهشت هدایت می‌کند و شخص همچنان راستی می‌گزیند و راست می‌گوید تا این که نزد خداوند به‌عنوان شخص بسیار راستگو، نوشته می‌شود و دروغ انسان را به‌کار بد می‌کشاند و کار بد، او را به آتش سوق می‌دهد و شخص همچنان دروغ می‌گوید تا این که نزد خداوند به عنوان شخص بسیار دروغگو نوشته می‌شود» [۳۹].
۳۷- عَنْ الْحَسنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ أبي طَالِبٍ، رَضيَ اللَّهُ عَنْهما، قَالَ: حفِظْتُ مِنْ رسولِ اللَّه صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: «دَعْ ما يَرِيبُكَ إِلَى مَا لا يَريبُكَ، فَإِنَّ الصِّدْقَ طُمْأَنِينَةٌ، وَالْكَذِبَ رِيبةٌ» رواه التِرْمذي وقال: حديثٌ صحيحٌ.
۳۷. از حسن بن علی بن ابی‌طالببروایت شده است که فرمود: از پیامبرصبه‌یاد دارم که فرمودند: «آنچه را که تو را به شک می‌اندازد، برای کاری که تو را به شک نمی‌اندازد ترک کن؛ زیرا راستی (موجب) اطمینان و آرامش، و دروغ (موجب) تزلزل و شک است» [۴۰].
۳۸- عَنْ سَهْلِ بْنِ حُنيْفٍ -رضي اللَّه عنه- أَن النبيَّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قال: «مَنْ سَأَلَ اللَّهَ تعالَى الشِّهَادَةَ بِصِدْقٍ بَلَّغَهُ اللَّهُ مَنَازِلَ الشُّهدَاءِ، وإِنْ مَاتَ عَلَى فِراشِهِ» رواه مسلم.
۳۸. از سهل‌بن حنیفسروایت شده است که پیامبرصفرمودند: «کسی که صادقانه شهادت را از خدا بخواهد، خداوند او را به درجه‌ی شهدا می‌رساند؛ اگرچه در رختخواب خود بمیرد» [۴۱].
۳۹- عن حكيمِ بنِ حزَامٍ رضِيَ اللَّهُ عنه، قال: قال رسولُ اللَّه صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: «الْبَيِّعَانِ بالخِيارِ ما لَمْ يَتفرَّقا، فإِن صدقَا وبَيَّنا بوُرِك لهُما في بَيْعِهِما، وإِن كَتَما وكذَبَا مُحِقَتْ بركةُ بَيْعِهِمَا» متفقٌ عليه.
۳۹. از حکیم بن حزام [۴۲]سروایت شده است که پیامبرصفرمودند: «دو طرف معامله (خریدار و فرشنده)، تا قبل از جدا شدن از هم؛ در مجلس بیع، حق خیار (به هم زدن و فسخ معامله) را دارند، اگر راست گفتند و معامله‌ی ایشان برای همدیگر روشن و آشکار بود، معامله‌ی آنها مبارک (و پر منفعت است) و اگر پنهان‌کاری و کتمان کردند و به هم دروغ گفتند، برکت (و منفعت) آن از بین می‌رود».
[۳۹] متفق علیه است؛ [خ(۷)، م (۱۷۷۳)]. [۴۰] ترمذی روایت کرده [(۲۵۲۰)] و گفته است: حدیثی صحیح است. [۴۱] مسلم روایت کرده است؛ [(۱۹۰۹)]. [۴۲] حکیم و پدرش در سال فتح مکه ایمان آوردند و هر دو، در زمان جاهلیت و اسلام، از بزرگان قریش بودند. مترجم.