۷۸- باب وجوب طاعة ولاة الأمور في غير معصية وتحريم طاعتهم في المعصية
باب وجوب اطاعت از والیان و فرمانروایان در امور شرع و تحریم اطاعت آنان در غیر مشروع
قَالَ اللهُ تَعَالَی:
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ أَطِيعُواْ ٱللَّهَ وَأَطِيعُواْ ٱلرَّسُولَ وَأُوْلِي ٱلۡأَمۡرِ مِنكُمۡۖ﴾[النساء: ۵۹].
«ای کسانی که ایمان آورده‌اید! از خدا (با پیروی از قرآن) و رسول (با تمسک به سنت او) و از فرمانروایان مسلمان خود (مادام که دادگر بوده و مجری احکام شریعت اسلام باشند) فرمانبرداری نمایید».
۳۹۳- وعن ابن عمر رضي اللَّهُ عنهما عَنَ النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: «عَلَى الْمَرْءِ الْمُسْلِمِ السَّمْعُ والطَّاعَةُ فِيما أَحَبَّ وَكِرَهَ، إِلاَّ أنْ يُؤْمَرَ بِمَعْصِيَةٍ فَإذَا أُمِرَ بِمَعْصِيَةٍ فَلاَ سَمْعَ وَلا طاعَةَ» متفقٌ عليه.
۳۹۳. و از ابن‌عمربروایت شده است که پیامبر صفرمودند: «بر مسلمان، گوش دادن به فرمان و اطاعت فرمانروایان، در هرچه دوست دارد یا ندارد (خواه آن فرمان‌ها را بپسندد، خواه نپسندد) واجب است، مگر این که به گناهی (خلاف شرعی) امر شود که هرگاه به معصیت و گناه امر شود، دیگر هیچ گوش دادن و اطاعتی در کار او واجب نیست» [۳۸۴].
۳۹۴- وعَن أنَسٍ رضي اللَّهُ عنه قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: «اسْمَعُوا وَأَطِيْعُوا، وإنِ اسْتُعْمِلَ عَلَيْكُمْ عَبْدٌ حَبَشِىٌّ، كَأَنَّ رَأْسَهُ زَبِيبَةٌ» رواه البخاري.
۳۹۴. و از انسسروایت شده است که پیامبرصفرمودند: «گوش دهید و اطاعت کنید، هرچند بنده‌ای حبشی بر شما گماشته شده باشد که گویی سرش دانه کشمشی است (یعنی: هرچند کسی هم باشد که نسب یا قیافه‌اش، چنگی به دل نمی‌زند!)» [۳۸۵].
۳۹۵- وعن أبي هريرة رضي اللَّه عنه قال: قالَ رسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: «عَلَيْكَ السَّمْعُ وَالطَّاعةُ في عُسْرِكَ ويُسْرِكَ وَمنْشَطِكَ ومَكْرَهِكَ وأَثَرَةٍ عَلَيْكَ» رواهُ مسلم.
۳۹۵. و از ابوهریرهسروایت شده است که پیامبرصفرمودند: «گوش دادن و فرمانبرداری (از فرمانروایان) در (هر کاری) بر تو سخت باشد یا آسان، دوست داشته باشی یا نداشته باشی و (حتی اگر) نسبت به تو تبعیض روا داشته شود و حقی که تو بر آنان داری، ادا نشود، واجب است» [۳۸۶].
۳۹۶- وعن ابن عباسٍ رضي اللَّه عنهما أنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: «مَنْ كَرِهَ مِنْ أَمِيرِهِ شَيْئاً فَليَصْبِرْ، فإنَّهُ مَنْ خَرَجَ مِنَ السُّلطَانِ شِبْراً مَاتَ مِيْتَةً جَاهِلِيَّةً» متفقٌ عليه.
۳۹۶. از ابن‌عباسبروایت شده است که پیامبرصفرمودند: «هر کس کاری (از کارهای) امیر خود را ناپسند دانست و منکر یافت، باید صبر و تحمل کند؛ زیرا کسی که از فرمان سلطان حتی به اندازه‌ی یک وجب خارج شود، به مرگ جاهلیت (یعنی گمراهی) مرده است» [۳۸۷].
[۳۸۴] متفق علیه است؛ [خ (۷۱۴۴)، م (۱۸۳۹)]. [۳۸۵] بخاری روایت کرده است؛ [(۶۹۳)]. [۳۸۶] مسلم روایت کرده است؛ [(۱۸۳۶)]. [۳۸۷] متفق علیه است؛ [خ (۷۱۴۳)، م (۱۸۴۹)].