۳۹- باب حق الجار والوصية به:
باب حق همسایه و توصیه به مراعات آن
قَالَ اللهُ تَعَالَی:
﴿۞وَٱعۡبُدُواْ ٱللَّهَ وَلَا تُشۡرِكُواْ بِهِۦ شَيۡٔٗاۖ وَبِٱلۡوَٰلِدَيۡنِ إِحۡسَٰنٗا وَبِذِي ٱلۡقُرۡبَىٰ وَٱلۡيَتَٰمَىٰ وَٱلۡمَسَٰكِينِ وَٱلۡجَارِ ذِي ٱلۡقُرۡبَىٰ وَٱلۡجَارِ ٱلۡجُنُبِ وَٱلصَّاحِبِ بِٱلۡجَنۢبِ وَٱبۡنِ ٱلسَّبِيلِ وَمَا مَلَكَتۡ أَيۡمَٰنُكُمۡۗ﴾[النساء: ۳۶].
«(تنها) خداوند را عبادت کنید و هیچ چیزی را با او شریک قرار ندهید و به پدر و مادر، خویشاوندان، یتیمان، درماندگان و بیچارگان، همسایگان خویشاوند و غیر خویشاوند، دوست نزدیک، در راه ماندگان، بندگان و کنیزان، نیکی کنید».
۲۰۲- وعن ابنِ عمرَ وعائشةَ رضي اللَّه عنهما قَالاَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: «مَا زَالَ جِبْرِيلُ يُوصِيْنِيْ بِالْجَارِ حتَّى ظَنَنْتُ أَنَّهُ سَيُوَرِّثُهُ» متفقٌ عليه.
۲۰۲. و از ابن عمر و عایشه بروایت شده است که پیامبر صفرمودند: «جبرئیل پیوسته در مورد همسایه به من توصیه می‌فرمود تا اندازه‌ای که گمان بردم که او، به زودی همسایه را وارث همسایه اعلام خواهد کرد» [۲۰۰].
۲۰۳- وعن أبي هريرة رضي اللَّه عنه أَن النَّبِيَّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: «واللَّهِ لا يُؤْمِنُ، واللَّهِ لا يُؤْمِنُ،» قِيلَ: مَنْ يَا رَسُولَ اللَّهِ؟ قال: «الَّذي: لا يأْمَنُ جَارُهُ بَوَائِقَهُ» متفق عليه.
۲۰۳. از ابوهریرهسروایت شده است که پیامبرصفرمودند: «به خدا سوگند ایمان ندارد، به خدا سوگند ایمان ندارد، به خدا سوگند ایمان ندارد!»، سؤال شد: ای رسول خدا! چه کسی ایمان ندارد؟ فرمودند: «کسی که همسایه‌اش از خطر شرارت و فتنه‌ی او ایمن نباشد» [۲۰۱].
۲۰۴- وعن أبي شُرَيْح الْخُزَاعِيِّ رضي اللَّه عنه أَنَّ النَّبِيَّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: «مَنْ كَانَ يُؤمِنُ بِاللَّهِ والْيوْمِ الآخِرِ، فَلْيُحْسِنْ إِلَى جَارِهِ، ومنْ كَانَ يُؤْمِنُ بِاللَّهِ والْيَومِ الآخِرِ فَلْيُكْرِمْ ضَيْفَهُ، وَمَنْ كَانَ يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَالْيَومِ الآخِرِ فَلْيَقُلْ خَيْراً أَوْ لِيَسْكُتْ» رواه مسلم.
۲۰۴. از ابوشریح خزاعیسروایت شده است که پیامبر صفرمودند: «هر کس به خدا و روز قیامت ایمان دارد، به همسایه‌اش نیکی کند، هرکس به خدا و روز قیامت ایمان دارد مهمانش را گرامی بدارد، هر کس به خدا و روز قیامت ایمان دارد یا سخن نیک بگوید، یا ساکت باشد» [۲۰۲].
۳۱۰- وعن عائشة رضي اللَّه عنها قالت: قُلْتُ: يَا رَسُولَ اللَّهِ إِنَّ لِيْ جَارَيْنِ، فَإِلَى أَيِّهِمَا أُهْدِيْ؟ قَالَ: «إلَى أَقْرَبِهِمِا مِنْكَ بَاباً» رواه البخاري.
۳۱۰. از عایشه (ل) روایت شده است که فرمود: از پیامبرصسؤال کردم: ای رسول خدا! من دو همسایه دارم، به کدامشان (غذا یا مانند آن) هدیه کنم؟ فرمودند: «به آن که درِ خانه‌اش به تو نزدیک‌تر است» [۲۰۳].
(به حدیث شماره: ۷۹ مراجعه شود).
[۲۰۰] متفق علیه است؛ [خ (۶۰۱۴) و (۶۰۱۵)، م (۲۶۲۴) و (۲۶۲۵)]. [۲۰۱] متفق علیه است؛ [خ (۶۰۱۶)، م (۴۶)]. [۲۰۲] مسلم [(۴۸)] با این لفظ و بخاری [(۶۰۱۹)] نیز بعضی از آن روایت کرده‌اند. [۲۰۳] بخاری روایت کرده است؛ [(۶۰۲۰)].