گلچینی از ریاض الصالحین

۹۷- باب التسمية في أوله والحمد في آخره
باب تسمیه (بسم الله گفتن) در اول طعام و حمد گفتن در آخر آن

۴۲۹- وعن عَائشة رضي اللَّه عنها قالَتْ: قالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: «إذَا أَكَلَ أَحَدُكُمْ فَلْيَذْكُر اسْمَ اللَّهِ تَعَالَى، فَإِنْ نَسِيَ أَنْ يَذْكُرَ اسْمَ اللَّهِ تَعَالَى في أَوَّلِهِ، فَلْيَقُلْ: بِسْمِ اللَّه أَوَّلَهُ وَآخِرَهُ». رواه أبو داود، والترمذي، وقال: حديث حسن صحيح.

۴۲۹. از عایشهل روایت شده است که پیامبرصفرمودند: «وقتی که یکی از شما غذا خورد، نام خدای تعالی را ببرد (بسم‌الله بگوید) و اگر فراموش کرد که در اول غذا بسم‌الله بگوید، باید بگوید: «بِسْمِ اللَّه أَوَّلَهُ وَآخِرَهُ»(این غذا را با نام خدا شروع می‌کنم و با نام او به پایان می‌برم)» [۴۱۸].

۴۳۰- وعن جابِرٍ -رضي اللَّه عنه- قال: سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ يقولُ: «إِذا دَخَلَ الرَّجُلُ بيْتَهُ، فَذَكَرَ اللَّهَ تَعَالَى عِنْدَ دُخُولهِ وعِنْدَ طَعامِهِ، قَالَ الشَّيْطانُ لأَصحَابِهِ: لا مَبِيْتَ لَكُمْ ولاَ عشَاءَ، وإذا دَخَل، فَلَمْ يَذْكُر اللَّهَ تَعَالى عِنْدَ دُخُولِهِ، قَالَ الشَّيْطَانُ: أَدْرَكْتُمُ الْمَبْيتَ، وإِذا لَمْ يَذْكُرِ اللَّهَ تعَالى عِنْدَ طَعامِهِ قَالَ: أَدْرَكْتُمُ الْمَبِيتَ وَالعَشَاءَ». رواه مسلم.

۴۳۰. و از جابرسروایت شده است که فرمود: از پیامبرصشنیدم که می‌فرمودند: «وقتی مرد (انسان) داخل خانه‌اش شود و در هنگام داخل شدن، نام خدا را ببرد و هنگام غذا خوردن نیز این کار را بکند، شیطان به یاران خود می‌گوید: نه جای خواب شب دارید و نه غذای شب؛ و وقتی کسی داخل خانه شود و هنگام دخول، نام خدا را نبرد، شیطان می‌گوید: جای خواب شب را دریافتید، و اگر هنگام غذا خوردن اسم خداوند را نیاورد، شیطان می‌گوید: هم استراحتگاه و هم غذای شب را دریافتید» [۴۱۹].

۴۳۱- وعن أبي أُمامة رضيَ اللَّه عنهُ أنَّ النَّبِيَّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ كَانَ إِذا رَفَعَ مَائِدَتَهُ قَالَ: «الْحَمْدُ للَّهِ حَمْداً كَثيراً طَيِّباً مُبَارَكاً فِيْهِ، غَيرَ مَكْفِيٍّ وَلا مُوَدَّعٍ، وَلا مُسْتَغْنًى عَنْهُ رَبُّنَا» رواه البخاري.

۴۳۱. و از ابوامامهسروایت شده است که پیامبرصهنگامی که سفره‌اش را برمی‌داشت، و از غذا فراغت می‌یافت، می‌فرمودند: «الْحَمْدُ للَّهِ حَمْداً کثیراً طَیباً مُبَارَکاً فِیهِ، غَیرَ مَکفِی وَلا مُوَدَّعٍ، وَلا مُسْتَغْنًى عَنْهُ، رَبُّنَا»: سپاس و ستایش شایسته‌ی الله است، سپاس و ستایشی فراوان و پاک و برکت یافته، ای پروردگار ما! (حمد ما را سپاس قرار ده) که به آن کفایت نشود و ترک نگردد و بی‌نیازی از آن حاصل نیاید)» [۴۲۰].

(به حدیث شماره: ۲۰۰ مراجعه شود).

[۴۱۸] ابوداود [(۳۷۶۷)] و ترمذی [(۱۸۵۹)] روایت کرده‌اند و ترمذی گفته است: حدیث حسن صحیح است. [۴۱۹] مسلم روایت کرده است؛ [(۲۰۱۸)]. [۴۲۰] بخاری روایت کرده است؛ [(۵۴۵۸)].