گلچینی از ریاض الصالحین

۳۰۱- باب النَّهي عَن الحلف بمخلوق كالنبي والكعبة والملائكة والسماء والآباء والحياة والروح والرأس ونعمة السلطان وتُرْبَة فلان والأمانة، وهي من أشدها نهياً
باب نهی از سوگند خوردن به مخلوق مانند پیامبر، کعبه، ملایکه، آسمان، پدران، زندگی، روح، سر، نعمت سلطان و قبر فلان و امانت، و نهی از سوگند به امانت از همه‌ی آنها بیشتر است

۹۸۵- عَنِ ابْنِ عُمَرَ، رضِيَ اللَّه عنْهُمَا، عَنِ النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ، قَالَ: «إِنَّ اللَّهَ تَعَالَى يَنْهَاكُمْ أَنْ تَحْلِفُوا بِآبَائِكُمْ، فَمَنْ كَانَ حَالِفاً، فلْيَحْلِفْ بِاللَّهِ، أَوْ لِيَصْمُتْ» متفقٌ عليه.

۹۸۵. از ابن عمربروایت شده است که پیامبرصفرمودند: «خداوند متعال شما را از سوگند خوردن به پدرانتان نهی می‌کند، پس کسی که سوگند می‌خورد، باید به خدا سوگند بخورد یا ساکت شود» [۹۶۵].

۹۸۶- وعنْ بُريْدة رضِي اللَّه عنهُ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ:«مَنْ حَلَفَ بِالأَمَانَةِ فَلَيْسَ مِنَّا». حدِيثٌ صحيحٌ، رواهُ أَبُو داود بإِسنادٍ صحِيحٍ.

۹۸۶. و از بُرَیدهسروایت شده است که پیامبرصفرمودند: «هرکس به امانت (یا شرف یا صداقت) سوگند بخورد، از ما نیست» [۹۶۶].

۹۸۷- وعنْهُ قال: قال رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: «مَنْ حَلَفَ فَقَالَ: إنِّيْ بَرِيءٌ مِنَ الإسْلاَمِ، فَإنْ كَانَ كَاذِباً، فَهُوَ كمَا قَالَ، وإنْ كَانَ صَادِقاً، فَلَنْ يَرْجِعَ إِلَى الإسْلاَمِ سَالِماً». رواه أبو داود.

۹۸۷. و از بُرَیدَهسروایت شده است که پیامبرصفرمودند: «کسی که سوگند بخورد و در سوگندش بگوید: من از اسلام بیزارم. اگر دروغ گفته باشد، همان‌طور که گفته از اسلام خارج شده است، و اگر راست بگوید، هرگز سالم به اسلام باز نمی‌گردد» [۹۶۷].

۹۸۸- وَعنِ ابْن عمر رضِي اللَّهُ عَنْهُمَا أَنَّهُ سَمِعَ رَجُلاً يَقُولُ: لاَ وَالْكَعْبَةِ، فَقَالَ ابْنُ عُمرَ: لاَ تَحْلِفْ بِغَيْرِ اللَّهِ، فَإِنِّيْ سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَقُولُ: «مَنْ حَلَفَ بِغَيْرِ اللَّهِ، فَقدْ كَفَرَ أَوْ أَشْرَكَ» رواه الترمذي وقال: حدِيثٌ حسَنٌ.

وَفَسَّرَ بَعْضُ الْعُلَمَاءِ قَوْلَهُ: «كَفَرَ أَوْ أَشْرَكَ» علَى التَّغْلِيْظِ، كما رُوِيَ أَنَّ النَّبِيَّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: «الرِّيَاءُ شِرْكٌ».

۹۸۸. و از ابن عمربروایت شده است که او از مردی شنید که می‌گفت: به کعبه سوگند چنین نیست؛ ابن عمربگفت: به غیر از خدا سوگند نخور که من از پیامبرصشنیدم که می‌فرمودند: «هرکس به غیر خدا سوگند بخورد، همانا کفر یا شرک ورزیده است» [۹۶۸].

بعضی از علما فرموده‌ی پیامبرصکه: «کفر یا شرک ورزیده است» را حمل بر تغلیظ کرده‌اند، همان‌طور که روایت شده است که پیامبرصفرمودند: «ریا شرک است» که این نیز برای تغلیظ است (: غلیظ و بزرگ نشان دادن گناه آن عمل برای دوری گرفتن حتمی از آن و یا این‌ که چنین شخصی، عملی از اعمال اهل شرک را انجام داده و البته، باعث کافر شدن و خروج او از دین نمی‌شود).

[۹۶۵] متفق علیه است؛ [خ (۶۶۴۶)، م (۱۶۴۶)]. [۹۶۶] حدیثی صحیح است که ابوداود [(۳۲۵۳)] به اسناد صحیح روایت کرده است. [۹۶۷] ابوداود روایت کرده است؛ [(۳۲۵۸)]. [۹۶۸] ترمذی[(۱۵۳۵)] روایت کرده و گفته است: حدیثی حسن است.