ترجمه فارسی المرتضى، پژوهشى تاريخى و فراگير پيرامون زندگانى على رضی الله عنه

داستان مسلمان شدن علىس

ابن اسحاق مى‏گوید: روزى رسول خدا جو همسرش خدیجه مشغول نماز بودند که علىسوارد شد و از پیامبر جپرسید این چه عملى است؟ رسول خدا جفرمود: این همان دین برگزیده‏ى خداست که پیامبران خود را براى ابلاغ آن فرستاده است، من تو را به پرستش خداى یگانه که هیچ شریک ندارد فرا مى‏خوانم و از تو مى‏خواهم که به لات و عزى کفر ورزى. علىسگفت: این چیزى است که تا امروز نشنیده‏ام، من بدون مشورت ابوطالب نمى‏توانم تصمیم بگیرم. رسول خدا جکه نمى‏خواست قبل از دعوت عمومى، رازش آشکار گردد، به علىسگفت: «اگر تو ایمان نمى‏آورى پس این راز را پنهان نگه دار!»

علىسآن شب را پشت سر گذاشت، خداوند در قلبش حقانیت اسلام را القا نمود. صبح روز بعد، اولِ وقت نزد پیامبر جحاضر شد و اسلام خود را عرضه داشت. از آن پس در خفا و پنهانى و دور از چشم ابوطالب به همراه رسول خدا جمى‏رفت (و با ایشان نماز مى‏خواند) و اسلام خود را (بنابر راهنمایى پیامبر ج) آشکار نساخت [۷۸]. روایت صحیح‏تر که مورد تایید اکثر راویان است آن است که پس از خدیجه، نخستین کسى که به رسول خدا جایمان آورد و با او نماز گزارد، علىسبود. زید بن ارقم مى‏گوید: نخستین کسى که با پیامبر جبه اسلام گرایید، علىسبود. ابن عباس مى‏گوید: نخستین مسلمان بعد از خدیجه، علىسبود. محمد بن عبدالرحمن بن زراره مى‏گوید: علىسدر سن نه سالگى اسلام آورد. مجاهد مى‏گوید: نخستین کسى که نماز خواند، على بود. وى در آن هنگام ده ساله بود. حسن بن زید مى‏گوید: علىسبت نپرستید؛ زیرا کودکى خردسال بود [۷۹]. قراین و شواهد و طبیعت اشیا همین چیز را تقاضا مى‏کند؛ زیرا علىسدر آغوش پیامبر جو در محیط اسلامى نبوى و در خانه‏ى دعوتگرى پرورش یافت که مسئولیت رساندن پیام الهى به همه‏ى جهانیان به عهده‏ى ایشان سپرده شده بود. متأثر شدن از چنین محیط (در صورتى که مانع قوى و انحراف از فطرت صحیح وجود نداشته باشد، آن گونه که براى علىسوجود نداشت) امرى طبیعى و موافق فطرت بشرى است.

برخى از محققان و پژوهشگران بین روایات مختلف درباره‏ى نخستین مسلمان، این گونه تطبیق داده‏اند که پیشگامان اسلام، از میان زنان و اهل بیت، ام المؤمنین خدیجهلو از مردان، ابوبکر صدیقس [۸۰]و از کودکان علىسبودند. واللّه‏ اعلم [۸۱].

[۷۸] ابن کثیر، البدایة والنهایة، ج ۳، ص ۲۴. [۷۹] ابن سعد، الطبقات الکبرى، ج ۳، ص ۲۱ و ابن جزرى، اسدالغابه، ۷/۲۳ - ۲۱. عده‏ى زیادی از مورخان گفته‏اند: «برترین قول این است که علىسهنگام مسلمان شدن، یازده سال و هنگام هجرت ۲۴ سال داشت ـ واقدى، طبرى، ابن اثیر، مقریزى ـ (امتاع الاسماع ۱/۱۷) [۸۰] علىسدر نطقى که به مناسبت وفات ابوبکر صدیقسایراد کرده است، به این حقیقت تصریح کرده است، آنجا که مى‏گوید: «خدا تو را رحمت کند اى ابوبکر! به خدا تو نخستین مسلمان بودى و ایمانت از همه راسخ‏تر بود...» (الجوهره، ج ۲ ص ۱۲۶) «مؤلف» صحیح همین است که نخستین مسلمان از افراد خارج خانه‏ى پیامبر ابوبکرسبود. (مترجم) [۸۱] در اینجا کتاب‏هاى سیره، داستان مهمانى کردن بنى‏عبدالمطّلب توسط پیامبر را پس از نزول آیه‏ی ﴿وَأَنذِرۡ عَشِيرَتَكَ ٱلۡأَقۡرَبِينَ٢١٤﴾[الشعراء: ۲۱۴]. «و به خويشاوندان نزدیکت هشدار بده.» آورده‏اند و مى‏گویند: در آن جلسه پیامبر جآنان را به اسلام فراخواند و جز على کسى دیگر اجابت نکرد. این داستان را ابن‏کثیر در البدایة والنهایة، ج ۳، ص ۳۹ و ۴۰ با تفصیل آورده است، و برخى از راویان آن را غیر معتبر دانسته است و در این داستان مطلبى وجود دارد که صحّت آن مورد تردید است.