نگاهى به خلافت راشدهى حضرت عثمانس
خلافت حضرت عثمانسبر همان پایههاى خلافت دو خلیفهى قبلى استوار بود. از نظر عدل و مساوات، اجراى احکام شریعت، امر به معروف و نهى از منکر و برقرارى نظم و امنیت همانند گذشته بود.
در تاریخ طبرى از سالم بن عبداللّه نقل شده که:
«حضرت عثمانسبعد از زمامدارى، هر سال به زیارت خانهى خدا مىرفت، جز آخرین سال عمرش ...، امنیت را در شهرها برقرار کرد. در تمام مناطق اعلام مىکرد که در موسم حج، عمّال و کارگزاران و همچنین دادخواهان و کسانى که از دست آن‌ها شاکى هستند، در محضر ایشان حاضر شوند. مردم به کارهاى نیک عامل باشند و از بدىها دست بردارند، مؤمنان خود را ضعیف و ناتوان احساس نکنند؛ زیرا من مددکار مظلوم هستم و ان شاء اللّه حق آنان را از ظالم خواهم گرفت.
مردم نیز همواره چنین مىکردند تا آنکه گروهى از این عمل سوء استفاده کردند و آن را وسیلهى تفرقه و ایجاد دودستگى میان امت اسلام قرار دادند» [۳۵۱]. ابن کثیر در «البداية والنهاية»نوشته است:
«حضرت عثمانستمام استانداران را موظف کرده بود تا در موسم حج حضور یابند. و در میان مردم اعلام مىشد که هر کس از دست مسؤولان حکومتى شکایتى دارد، مراجعه کند تا حقش گرفته و به او داده شود» [۳۵۲].
[۳۵۱] طبرى، تاریخ الامم والملوك، ج ۳، ص ۴۲۷، چاپ مصر، ۳۵۷. [۳۵۲] ابن کثیر، البدایة والنهایة، ج ۸، ص ۲۱۸.