ترجمه فارسی المرتضى، پژوهشى تاريخى و فراگير پيرامون زندگانى على رضی الله عنه

روان شناسى شخصیت پیامبر ج

از آنجا که حضرت على جبا رسول اللّه‏ جپیوند نسبى داشت و مدت زیادى با پیامبر جزیسته و از نزدیک شاهد زندگى ایشان بوده است و به شناخت ویژگى‏هاى روانى، مکارم اخلاق و گرایش‏هاى آن حضرت علاقه داشته است، این امر موجب مى‏شد که از شخصیت پیامبر جو صفات اخلاقى وى شناخت دقیقى داشته باشد. ایشان در بیان کردن این صفات نیز توان و مهارت خاصى داشت و به نکات دقیقى از سیره و اخلاق رسول اللّه‏ جاشاره مى‏کرد [۴۹۶]. در اینجا به فرازى از گفتار وى در وصف پیامبر جاکتفا مى‏کنیم، وى مى‏گوید:

«رسول اللّه‏ جاز همگان با حوصله‏تر و داراى سعه‏ى صدر بیشترى بود، بیش از هر کس راستگو و نرم‏خو و خوش معاشرت بود، هر کس براى نخستین بار او را مى‏دید از او هیبت مى‏داشت و هر کس با او همنشین مى‏شد او را دوست مى‏داشت. یکى از مدّاحان وى مى‏گوید: هرگز پیش از او و پس از او همانند ایشان را ندیده‏ام» [۴۹۷].

آگاهى حضرت علىساز طبیعت و اخلاق کریمانه و بردبارى و گذشت حضرت رسول اللّه‏ جاز این واقعه به خوبى آشکار مى‏شود که وقتى ابوسفیان بن حارث بن عبدالمطلب که پسر عموى رسول اللّه‏ جبود و مدتى آن حضرت را مورد آزار و بدگویى قرار داده بود، در راه مکه با پیامبر برخورد کرد، آن حضرت به خاطر بدزبانى و آزار و اذیتى که از او دیده بود از او روى گرداند، ابوسفیان از این عمل پیامبر جبا علىسگلایه کرد، علىساو را راهنمایى کرد و گفت:

«نزد پیامبر جبرو و خود را روبه روى او قرار بده و همان مطلبى را بگو که برادران یوسف، به یوسف گفتند:

﴿قَالُواْ تَٱللَّهِ لَقَدۡ ءَاثَرَكَ ٱللَّهُ عَلَيۡنَا وَإِن كُنَّا لَخَٰطِ‍ِٔينَ٩١﴾[يوسف: ۹۱].

«به خدا! اللّه‏ تو را بر ما برترى داد و ما در حق تو مقصّر و خطاکاریم.» آن حضرت نمى‏پذیرد که کسى از او نرم گفتارتر باشد، (لذا تو را مى‏بخشد و گذشت مى‏کند).»

ابوسفیان طبق رهنمایى حضرت علىسعمل کرد، رسول اللّه‏ جدر جواب فرمود:

«امروز هیچ نکوهشى بر شما نیست. من عفو کردم، خدا هم شما را ببخشد که او مهربان‏ترین مهربانان است:

﴿قَالَ لَا تَثۡرِيبَ عَلَيۡكُمُ ٱلۡيَوۡمَۖ يَغۡفِرُ ٱللَّهُ لَكُمۡۖ وَهُوَ أَرۡحَمُ ٱلرَّٰحِمِينَ٩٢﴾[يوسف: ۹۲]. ابوسفیان از آن روز به بعد بر اسلام پایدار ماند و همواره در برابر پیامبر از روى شرمندگى سر فرود مى‏آورد [۴۹۸].

[۴۹۶] در این مورد به کتاب «شمائل النبى» ترمذى، «السیرة النبویة» اثر نگارنده ص ۴۲۰ رجوع نمایید. [۴۹۷] این گفته از حضرت ابوهریرهساست. (مترجم) [۴۹۸] ابن قیم، زاد المعاد، ج ۱، ص ۴۲۱.